Dünyanın En İyi Silahlı İnsansız Hava Araçları

3 Haziran 2021 Batuhan OĞUZ

İnsansız hava araçlarının silahlandırılmış versiyonu olan SİHA’lar, modern savaş teknolojisinin en güçlü unsurlarından biri haline gelerek savaş alanlarının dinamiklerini kökten değiştirdi. Yüksek hassasiyetli saldırılar gerçekleştirme ve uzun süre havada kalma konusundaki üstün yetenekleri sebebiyle silahlı insansız hava araçları teknolojisine büyük yatırımlar yapılıyor. Günümüzde Türkiye, ABD, Çin ve İsrail gibi ülkeler gelişmiş SİHA modelleriyle küresel rekabette öne çıkıyor. Özellikle Suriye, Irak, Libya, Ukrayna, Karabağ, Adalar Denizi ve Akdeniz’de başarıyla görev yapan Türk SİHA’ları oldukça dikkat çekmekte ve dünyanın en güçlü SİHA’ları arasında gösterilmektedir.

İnsansız hava araçları (İHA) genellikle askeri veya sivil amaçlı kullanılan, uzaktan kumanda edilerek veya otonom olarak uçabilen araçlardır. Genellikle keşif, gözetleme, casusluk, hedef tespiti gibi çeşitli görevlerde kullanılır. Silahlı insansız hava araçları (SİHA), özellikle taarruz ve hava bombardımanı görevleri için tasarlanmış sistemlerdir. Genellikle hedefe doğrudan saldırmak veya hava üstünlüğü mücadelelerinde görev almak için kullanılır. Bu makalede, dünyanın en etkili ve en gelişmiş silahlı insansız hava araçlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

İçindekiler

Baykar Bayraktar TB-2

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin en önemli kuvvet çarpanlarından olan Bayraktar TB-2 MALE (medium altitude, long endurance – orta irtifa, uzun havada kalış) sınıfında yer almaktadır. 29 Nisan 2014 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştiren sistem aynı yıl hizmete alınmıştır. Yurtiçinde yapılan operasyonlarda, Ukrayna, Suriye, Libya ve Karabağ’da etkin olarak rol almış ve elde ettiği başarılarla dünyanın gündemine oturmuştur.

Sistem Türkiye haricinde Katar, Ukrayna, Azerbaycan, Libya, Arnavutluk, Fas, Türkmenistan, Kırgızistan, Nijer, Burkina Faso ve Pakistan gibi ülkeler tarafından kullanılıyor. 500 adetten fazla üretilen Bayraktar TB-2‘nin Polonya’ya da satışı gerçekleştirilmiştir. Böylece Türkiye tarafından ilk kez NATO ve AB üyesi bir ülkeye yüksek teknolojiye sahip SİHA ihraç edilmiştir. Bununla birlikte Bangladeş, Maldivler, Ruanda, Togo, Nijerya, Mali, Cezayir, Etiyopya, Somali ve Cibuti gibi ülkelere de ihracatın gerçekleştirildiği bilinmektedir. Ek olarak Japonya, Hırvatistan ve Kuveyt gibi ülkelerin de ciddi bir şekilde ilgisi devam ediyor.

Otomatik kalkış ve iniş özelliklerine sahip olan ve dünyanın en iyi silahlı insansız hava araçları (SİHA) arasında gösterilen Bayraktar TB-2, çeşitli kamera ve gözetleme sistemleri ile donatılmıştır. 300 km haberleşme menzili bulunan bu sistem uydu haberleşme avantajına da sahiptir. Ayrıca GPS karıştırmaya karşı geliştirilmiş algoritmalarla donatılmıştır. Türkiye’nin ilk milli SİHA’sı Bayraktar TB-2‘nin görev süresi, 2025 yılı itibariyle toplam 1.000.000 uçuş saatini geçmiştir.

Bayraktar TB-2, modern savaş doktrinlerini değiştiren, maliyet-etkin, yüksek vuruş kabiliyetine sahip bir SİHA’dır. Aynı zamanda Türkiye’nin insansız hava aracı teknolojisinde lider ülkeler arasına girmesinde önemli rol oynamıştır.

TUSAŞ Anka-S

Türk Silahlı Kuvvetleri’nin hizmetinde bulunan Anka-S, tıpkı Bayraktar TB-2 gibi MALE sınıfında yer almaktadır. 30 Aralık 2010 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştiren sistem 2013 yılında hizmete alınmıştır. Özellikle Suriye’de gerçekleştirilen operasyonlarda Rus hava savunma sistemlerine karşı başarılı harekatlar gerçekleştirmiştir. Tunus, Kazakistan, Kırgızistan ve Malezya’ya ihracatı gerçekleştirilen Anka-S için Cezayir, Endonezya ve Çad tarafından da sipariş verildiği bilinmektedir.

Anka-S üzerinde bulunan veri bağlantı sistemi, otomatik iniş-kalkış sistemi ve uçuş kontrol sistemi yedekli olduğundan sistem güvenliği artırılmıştır. Ayrıca 250 km haberleşme menzili bulunan sistemle bağlantının kopması durumunda kalkış yapılan üsse otonom dönüş sağlanabilmektedir. Uydudan kontrol yeteneği sayesinde ise görev menzili binlerce kilometreye ulaşmaktadır. 2025 yılı itibariyle 400.000 saati aşan uçuş süresine sahip olan Anka-S SİHA, TUSAŞ tarafından 80 adetten fazla üretilmiştir.

Baykar Bayraktar Akıncı

Türkiye’nin silahlı insansız hava aracı uygulamaları arasında en önemlilerinden biri olan Akıncı, HALE (high altitude, long endurance – yüksek irtifa uzun havada kalış) sınıfında yer almaktadır. Akıncı taarruzi insansız hava aracı (TİHA) sayesinde taşınabilen faydalı yük miktarı artırılmış ve daha etkili mühimmatın kullanılması sağlanmıştır. Bu sayede savaş uçakları tarafından gerçekleştirilen bazı görevleri yapabilme yeteneği kazandırılmıştır. Ek olarak hava-hava füze sistemleri ile donatılan aracın hava-hava görevlerinde etkin olarak kullanılması hedeflenmiştir.

İlk uçuşunu 6 Aralık 2019 yılında gerçekleştiren Akıncı-A, 2021 yılında hizmete alınmıştır. Akıncı-A, Akıncı-B ve Akıncı-C olmak üzere her biri farklı motorlara sahip olan 3 versiyonu geliştirilmiştir. Sistemin Pakistan, Libya, Etiyopya, Azerbaycan, Kırgızistan, Burkina Faso ve Mali’ye ihraç edildiği bilinmektedir. Toplamda 20 adetten fazla üretilen ve seri üretimi devam eden Akıncı, sınıfında dünyanın en iyi silahlı insansız hava araçları arasında yer alıyor. Şubat 2024 itibariyle Akıncı taarruzi insansız hava aracının Suudi Arabistan’a da ihraç edilmesi gündeme gelmiştir. Aynı zamanda sistemin Suudi Arabistan’da üretilebilmesi için de çalışmalar gerçekleştirilmektedir.

Bayraktar TB-2 ve Akıncı projelerine ek olarak Baykar tarafından gerçekleştirilen ve TCG Anadolu amfibi çıkarma gemisine konuşlanması planlanan, kısa mesafede iniş-kalkış özelliğine sahip Bayraktar TB-3 için test faaliyetleri devam etmektedir. 19 Kasım 2024’te Bayraktar TB-3 SİHA, kısa pistli bir gemiden iniş ve kalkış yapmayı başaran ilk insansız hava aracı olarak dünya havacılık tarihine geçmiştir. Baykar’ın en önemli ürünlerinden insansız savaş uçağı Kızılelma‘nın da yakın zamanda envantere alınması planlanıyor.

TUSAŞ Aksungur

TUSAŞ tarafından geliştirilen Aksungur, MALE sınıfında, çift bom tasarımına sahip silahlı insansız hava aracıdır. Aksungur ile 2 adet çift turboşarjlı PD-170 motor sayesinde daha fazla faydalı yük taşıma ve uzun süreli operasyonların gerçekleştirilmesi hedeflenmiştir. 20 Mart 2019 tarihinde ilk uçuşunu gerçekleştiren sistem 2021 yılında hizmete alınmıştır. Ayrıca tam otonom operasyon kabiliyeti sayesinde muharip görevler etkin bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Buna ek olarak keşif gözetleme, arama kurtarma ve sinyal istihbaratı da Aksungur’un görev tanımları arasındadır. Aksungur, hem kara hem deniz operasyonları için çok amaçlı olarak tasarlanmıştır. 8 adetten fazla üretilen Aksungur Kırgızistan, Çad ve Angola’ya da ihraç edilmiştir. Seri üretim süreci devam etmektedir.

General Atomics MQ-9 Reaper (Predator-B)

General Atomics Aeronautical Systems tarafından geliştirilen Reaper, ABD hava kuvvetleri, ABD donanması ve İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri için üretilmiş ve kısmen NASA tarafından finanse edilmiştir. Sistem, ilk silahlı insansız hava aracı olması açısından önem kazanmaktadır. Preadator-B yaklaşık 27 saat havada kalabilme yeteneğine sahiptir. Halihazırda 300 adetten fazla üretilen SİHA Afganistan, Irak, Suriye ve Yemen’de aktif şekilde görev yapmıştır. Bununla birlikte ‘Hunter-killer‘ lakabıyla tanınan sistem ABD, İngiltere, İtalya, Fransa ve Hollanda tarafından kullanılmaktadır.

2023’te Rusya Hava Kuvvetleri’ne bağlı bir Su-27 savaş uçağı Karadeniz’de uçan bir MQ-9’un kuyruğuna çarpmıştır. MQ-9, pervanesinin hasar alması sebebiyle düşmüştür.

predator-b — *General Atomics MQ-9 Reaper*

General Atomics MQ-20 Avenger (Predator-C)

MQ-9 Reaper’ın bir üst modeli olan Avenger‘a, bir turbofan motor tarafından güç verilmektedir. MQ-20 Avenger, radar izi düşük tasarımı ve jet motorlu olması sebebiyle diğer Predator serilerinden farklıdır. Ayrıca hem dahili silah yuvası (stealth operasyonlar için) hem de kanat altı istasyonlara sahiptir. Dahili silah yuvasında lazer güdümlü mühimmat taşınabilmektedir.

MQ-20 Avenger, 6. nesil savaş uçaklarıyla entegre çalışmak için dizayn edilmiş bir İHA’dır. Gizlilik, hız, elektronik harp ve hava-hava savaşı yetenekleriyle ABD’nin gelecekteki savaş konseptine uygun şekilde tasarlanmıştır. General Atomics Aeronautical Systems tarafından tasarlanan Avenger üzerinde F-35 savaş uçaklarında yer alan elektrooptik hedefleme sistemi bulunmaktadır. Toplam 9 adet üretilen sistem yaklaşık 20 saat havada kalabilmektedir.

CAIG Wing Loong II

Çinli Chengdu firması tarafından üretilen sistem ilk uçuşunu 2017 yılında gerçekleştirmiştir. BAE tarafından işletilen bazı Wing Loong II insansız hava araçları Libya’da kullanılmış ve Ulusal Mutabakat Hükümeti güçleri tarafından imha edilmiştir. Sistem ayrıca Yemen’de Suudi Arabistan tarafından kullanılmıştır. Diğer kullanıcı ülkeler ise Pakistan, Mısır ve Nijerya’dır.

CASC Rainbow CH-5

CASC Rainbow serisinin son versiyonu olan CH-5 Çin tarafından üretilmiştir. Tek seferde 16 adet füze taşıyabilen sistem 60 saatlik havada kalma süresiyle ön plana çıkmaktadır. Özellikleri tam olarak bilinmeyen bir motor kullanan hava aracının Reaper’ın muadili olduğu belirtilmiştir. Ayrıca neredeyse yarı fiyatına mal edildiği bilinmektedir. Kullanılan motorun oluşturduğu dezavantaj ise irtifanın Reaper’a göre daha düşük olmasıdır.

General Atomics MQ-1C Gray Eagle

General Atomics Aeronautical Systems tarafından geliştirilen Gray Eagle, MALE sınıfı bir silahlı insansız hava aracıdır. Sistem, RQ-5 Hunter silahlı insansız hava aracının yerini alması amacıyla geliştirilmiştir. İlk uçuşunu 2004 yılında gerçekleştiren SİHA, 2009 yılında ABD’de envantere alınmıştır. Toplam 204 adet üretilen sistem, MQ-1 Predator modelinin gelişmiş versiyonudur.

IAI Eitan (Heron TP)

Israel Aerospace Industries (IAI) tarafından üretilen Eitan, MALE sınıfında bir insansız hava aracıdır. İhracat versiyonu Heron TP olarak adlandırılan sistem Heron modellerinin en yeni versiyonudur. İlk uçuşunu 2004 yılında gerçekleştiren sistemin tüm ihracat modelleri silahsızdır. İsrail tarafından kullanılan versiyonlara ek olarak Almanya, Hindistan ve Yunanistan tarafından Heron modelleri kullanılmaktadır.

Silahlı insansız hava araçları gibi taarruz helikopterlerinin de savunma sanayii için önemli rol üstlendiğini düşünürsek taarruz helikopterleri hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için ‘Dünyanın En İyi Taarruz Helikopterleri‘ yazımızı inceleyebilirsiniz.