Dünyanın En İyi Savaş Uçakları

Günümüzde hava desteği olmadan herhangi bir savaşı kazanmak pek mümkün değil. Ülkelerin hava kuvvetlerinde yer alan savaş uçakları hızla modernize ediliyor. Radar ve itki sistemleri, aviyonik sistemler, silah sistemleri, gövde ömrü gibi parametreler sürekli geliştiriliyor. Bu sebeple 4+, 4++, 4.5, 5 ve 6. nesil savaş uçaklarının geliştirilme süreçleri devam etmektedir. Şu an için üzerinde en çok çalışılan sürecin 5. nesil savaş uçağı geliştirme olduğunu söyleyebiliriz. Milli Muharip Uçak KAAN için de ilk uçuşun gerçekleştirilmesiyle sürecin hızlanması bekleniyor.

Hali hazırda birçok ülkede bulunan 4. nesil savaş uçakları, ülkelerin hava kuvvetlerinin bel kemiğini oluşturuyor. 5. nesil savaş uçaklarına ulaşamayan veya ulaşması zaman alacak ülkeler ise sahip olduğu 4. nesil savaş uçaklarını modernize etme yolunu seçiyor.  Bu sebeple 4+, 4++, 4.5 nesil savaş uçakları literatürdeki yerini almış durumda. Bu yazımızda ‘Dünyanın en iyi savaş uçakları hangileridir? Dünyanın en iyi savaş uçağı üreticileri hangi firmalardır? Savaş uçağı üreten ülkeler hangileridir?‘ sorularını cevapladık. Haydi gelin dünyanın en iyi savaş uçaklarını ve teknik özelliklerini birlikte inceleyelim.

1) F-16V Block 70

Çok amaçlı, tek motorlu, 4.nesil savaş uçağı olan F-16, ABD’li Lockheed Martin tarafından üretimi devam eden ve birçok versiyona sahip bir uçak. Aynı zamanda dünyada en çok tercih edilen savaş uçağı. Öyle ki, küresel savaş uçakları filosunun yaklaşık %15’ini F-16’lar oluşturuyor. Bununla birlikte F-16, 2. Dünya Savaşı sonrası üretilen uçaklar arasında MIG-21 ve F-4 Phantom-II’den sonra en çok üretilen savaş uçağıdır. İlk resmi uçuşunu 1974 yılında gerçekleştiren ve General Dynamics tarafından üretilen F-16 savaş uçağı, 1978 yılında hizmete alınmıştır. F-16’ların üretim hakkı 1993 yılında Lockheed firmasına satılmış; daha sonra Lockheed, Martin Marietta ile birleşerek Lockheed Martin adını almıştır.

İlk üretildiğinde hafif avcı uçağı olarak geliştirilen F-16, zamanla çok amaçlı avcı uçağı haline gelmiştir. 9G kuvvete dayanıklı ilk avcı uçağı olan F-16, aynı zamanda elektronik kumandalı uçuş sistemine sahip ilk savaş uçağıdır. Avcı-bombardıman uçağı F-16, manevra kabiliyeti çok yüksek olduğundan kullanımı zor bir uçaktır. F-16 savaş uçakları resmi olarak Fighting Falcon olarak bilinse de genel olarak Viper ismiyle anılmaktadır.

F-16 Block 50/70 modelleri General Electrics F110-GE-129 motorunu kullanırken Block 52/72 modelleri Pratt Whitney F100-PW-229 motorunu kullanmaktadır. Bir ara model olan Block 60 ise Birleşik Arap Emirlikleri için özel olarak geliştirilmiştir. Block 60’da kullanılan APG-80 radarı, özel soğutma sistemi sebebiyle daha başarılıdır. Bu modelde F110-GE-132 motoru kullanılmaktadır.

Üst düzey manevra kabiliyetine sahip F-16’lar en son gerçekleştirilen modernizasyon sonucu ortaya çıkan 4.5 nesil F-16V Block 70 modeliyle son derece önemli yetenekler kazandı. Bu sayede F-16 savaş uçaklarının ömrü 2060’lı yıllara kadar uzatılmış durumda.

F-16V Block 70 Savaş Uçağı Teknik Özellikleri

F-16V Block 70/72 modeli, Block 50/52+ modelinin Northrop Grumman üretimi AN/APG-83 AESA (aktif faz dizinli radar) radarı eklenerek geliştirilmiş versiyonudur. Yüksek G kuvvetine maruz kalan pilotun bayılma ihtimaline karşı muhtemel kazaları önleyebilecek Auto GCAS (çarpışma önleme sistemi) sistemi entegre edilmiştir. Bu sistem, çarpışmanın gerçekleşeceği kestirilerek uçağı uygun irtifaya çıkarıp düz uçuşa devam edilmesini sağlar.

Block 70/72 modeli, mevcut Block 50/52+ modellerinin modernize edilmesiyle ya da sıfır F-16V Block 70/72 üretimi şeklinde elde edilmektedir. Fakat modernize edilen Block 50/52+ modelleri, gövde farkı olduğundan CFT (gövde üzeri yakıt tankı) sahibi olamıyor. Bunun sebebi de gövde üzerinde yer alan bağlantı noktalarının zayıf olmasıdır.

F-16V Block 70 varyantında Lockheed Martin tarafından geliştirilen IRST (kızılötesi arama ve takip) sistemleri kullanılmaktadır. Bu sistem ile havadaki hedeflerin kızılötesi izleri sayesinde takibi gerçekleştirilmektedir. Bu da 5. nesil savaş uçaklarına karşı çok önemli bir kabiliyet. Ayrıca F-16V Block 70 ve 72’de BAE Systems tarafından üretilen AN/APX-126 IFF (Gelişmiş Düşman-Dost tanımlama) sistemi kullanılmaktadır.

İlk sıfır F-16V Block 70 siparişi Bahreyn tarafından verilmiştir. Tayvan filosunda ise mevcut F-16’ların yükseltme çalışmaları başlamıştır. Ayrıca 66 adet yeni F-16V Block 70 modeli sipariş edilmiştir. Yunanistan ise 84 adet F-16 Block 52+ ve Block M varyantının F-16 Block 72 varyantına dönüştürüldüğünü açıklamıştır.

Türk Hava Kuvvetleri envanterinde toplam 238 adet F-16 savaş uçağı bulunmaktadır. Bunlar; 37 adet Block 30, 101 adet Block 40, 71 adet Block 50 ve 29 adet Block 50+ modelidir. Block 40 ve Block 50 modelleri modernizasyon çalışmaları doğrultusunda Block 50+ seviyesine yükseltilmiştir. Block 30’lar ise Block 40 ve Block 50’den çıkan, uygun olan sistemlerle modernize edilmiştir. Türkiye, 40 adet F-16V Block 70 satın almak ve envanterde bulunan 80 adet F-16 Block 50’yi modernize etmek için talepte bulunmuştur.  

2) F/A-18E/F Super Hornet

Boeing tarafından geliştirilen F/A-18E/F Super Hornet savaş uçağı 1995 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirmiş ve 1999 yılında hizmete alınmıştır. Çift motorlu, çok amaçlı bir avcı uçağıdır. F/A-18 Super Hornet, en son modernizasyonu Block III modeli ile çok büyük iyileştirmeler yaşadı. Bu sebeple 4.5 nesil savaş uçağı konumuna gelmiş durumda.

F/A-18 C ve E modelleri tek kişilik, D ve F modelleri ise iki kişiliktir. E ve F modelleri, C ve D modellerinin geliştirilmiş versiyonudur. Bu modeller eski tasarıma göre 1.28 m daha uzun, %25 daha fazla kanat alanına sahiptir. Ayrıca %33 oranında daha fazla dahili yakıt taşıyabilmektedir. Bu sayede menzil %41 ve havada kalma süresi %50 oranında artış göstermiştir. Ayrıca 2 adet mühimmat taşıma istasyonu da eklenmiştir. Dahili yakıt kapasitesi F/A-18E modeli için 6667 kg; F/A-18F modeli için ise 6241 kg’dır. Harici yakıt kapasitesi ise her iki model için 5914 kg’dır.

F/A-18 Super Hornet, kara üslerinden ve uçak gemilerinden kalkış yeteneğine sahiptir. 2 adet General Electrics F414-GE-400 turbofan motoru ve art yakıcı ile toplam 196 kN itki kuvveti sağlayabilmektedir. F/A-18E/F, F-22 Raptor’da olduğu kadar görünmezlik özelliğine sahip olmasa da, eski nesil avcı uçaklarından çok daha küçük bir ön radar kesitine sahiptir. AN/APG-79 AESA radarı, AN/ASQ-228 ATFLIR kızılötesi hedefleme sistemi kullanılmaktadır. AESA radarı sayesinde çok küçük hedefler tespit edilebilir. Ek olarak uçağın havadan havaya füzelerinin menzilinin ötesindeki hava hedefleri takip edilebilir.

3) JAS 39E/F Gripen

İsveçli Saab üretimi JAS 39 Gripen, tek motorlu, hafif, çok maksatlı savaş uçağıdır. İsveç tarafından F-16 veya F-18 alımı gerçekleştirmek yerine bu uçakların üretilmesi tercih edilmiştir. İlk uçuşunu 1988 yılında yapmış ve 1996 yılında hizmete alınmıştır. Oldukça ekonomik olan uçağın aerodinamik yapısı Eurofighter ve Rafale uçaklarının geliştirme sürecinde de kullanılmıştır. Delta kanat ve kanard konfigürasyonuna sahiptir. Kanardlar ayrıca hava freni olarak hareket etmek ve iniş mesafesini azaltmak için aşağı doğru açılıdır. Gelişmiş iniş takımları ve aeordinamik yapısı sayesinde 600 metrelik oldukça kısa pistlere iniş yapabilmektedir. Aynı zamanda 500 metrelik pistlerden kalkış yeteneğine sahiptir.

Gripen A ve B modelinden sonra NATO standartlarına uyumlu C ve D modelleri geliştirilmiştir. E ve F modeli ile de radar, motor, aviyonikler, silah sistemleri ve menzil konusunda geliştirmeler yapılmıştır. İlk uçuş 2017 yılında gerçekleştirilmiştir. Sivil karayollarına bile iniş yapabilme yeteneğine sahip olan Gripen daha önceki versiyonlarına göre daha büyük bir gövdeye sahiptir. Ayrıca daha güçlü bir motor, artırılmış silah taşıma kapasitesi, yeni kokpit, aviyonik mimarisi ve elektronik harp sistemi mevcuttur. JAS 39 Gripen, it dalaşı için oldukça etkilidir. 70-80 derecelik hücum açısıyla uçma yeteneğine sahiptir. Gripen E’nin uçuş saati başına maliyeti F-35, Eurofighter ve Rafale’e göre yaklaşık 4 kat daha düşüktür. Bu da işletme maliyetinin oldukça iyi olduğunu gösterir.

JAS 39 Gripen‘de Selex ES-05 Raven AEASA radarı bulunmaktadır. Gripen‘in yaklaşık 50 yıl gibi uzun bir hizmet ömrüne sahip olmasını sağlamak için Saab tarafından düşük bakım gereksinimlerine sahip olacak şekilde tasarlanmıştır. Saab’a göre Gripen, dünyanın en gelişmiş veri bağlantısına sahiptir. 2010 yılına kadar General Electrics lisansıyla üretilen Volvo RM12 motoruyla ilgili tek bir arıza olmadan 143.000’den fazla uçuş saatini tamamlamıştır. Gripen E modelinde ise GE RM16 (F414-GE-39E) motoru kullanılmaktadır. Bu motor RM12’ye göre %20 daha fazla itki kuvveti sağlamaktadır.

4) Su-35 S

Rus yapımı Su-35 savaş uçağı ağır sınıf, uzun menzilli bir savaş uçağıdır. Birçok uçak mühendisine göre Rusların bugüne kadar ürettiği en iyi savaş uçağı olarak tanımlanır. NATO tarafından Flanker ismiyle kodlanmıştır. Su-35, Sukhoi tasarım bürosu tarafından tasarlanmış ve Komsomolsk on Amur tarafından üretilmiştir. 1988 yılında üretilen ve Su-27M olarak bilinen Su-35, 1995 yılında hizmete alınmıştır. Geliştirilen Su-35S modeli ise 2014 yılında servise başlamıştır.

2 adet Satürn AL-41F1S motoru kullanan Su-35, art yakıcı ile 142.2 kN itki kuvveti oluşturmaktadır. Su-35S için Ruslar tarafından 4++ hatta 4.75 nesil savaş uçağı olduğu yorumu yapılmaktadır. Standart aerodinamik sistemler ile yapılamayacak manevraları düşük hızlarda itki kontrolü ile yapabilmektedir. Bu durum batı uçaklarının çalışma mantığından farklıdır. Bu tip manevralar, füzelerden kaçmak veya it dalaşı için önemlidir.

Su-35 toplam 11.500 kg litre yakıt kapasitesine sahiptir. Su-35’in hayalet uçak özelliğine sahip düşük görünürlüklü savaş uçaklarına karşı potansiyeli merak konusudur.

Su-35 üzerinde N035 Irbis-E pasif elektronik taramalı dizin radarı kullanılmaktadır. Bu radar sayesinde Su-35, 400 km uzaklıktaki hedefi tespit edebilmekte ve 30 hava hedefini aynı anda takip edip 8 adetine angaje olabilmektedir. Su-35, L175M Khibiny-M elektronik karşı önlem sistemi ile donatılmıştır. Ayrıca 300 km menzilli havadan havaya ve havadan karaya çok sayıda füze entegre edilebilmektedir. Su-35 savaş uçakları Rusya tarafından Türkiye’ye de önerilmiştir.

İlginizi Çekecek İçerik : ‘S-400 ve Patriot Hava Savunma Sistemleri Arasındaki Farklar Nelerdir?’

5) F-15EX Eagle II

McDonnell Douglas tarafından tasarlanan F-15 savaş uçağı, hala en gelişmiş savaş uçaklarından birisidir. İlk uçuşunu 1972 yılında yapan ve dünyanın en iyi savaş uçakları arasında yer alan F-15, 1976 yılında hizmete alınmıştır. F-15 savaş uçağı birçok savaş pilotuna göre F-35’e kadar üretilen en gelişmiş F serisi savaş uçağıdır. Sahada da çok sayıda muharebe rekoruna sahiptir. Düşürdüğü MiG-29’larla çok konuşulmuştur. F-15EX versiyonunda kokpit tamamen dijitalleştirilmiştir. 12 havadan havaya, 15 havadan karaya füzeyi tek seferde taşıyabilmektedir. Bu versiyon ile F-15’lerin hizmet süresinin 2040 yılına kadar uzatılması hedeflenmiştir.

F-15EX, Boeing şirketinin kendi inisiyatifiyle üretilmiştir ve F-15’in en güncel versiyonudur. Artırılmış taşıma kapasitesi, elektronik uçuş kontrolleri, gelişmiş kokpit ile görev sistemleri ve gelişmiş yazılım yeteneklerine sahip iki kişilik bir savaş uçağıdır. Boeing şirketinin iddialarına göre F-15EX Eagle II modeli dünyanın en gelişmiş muharebe bilgisayarına sahiptir. 2 adet Pratt Whitney F-100-PW-100 veya 200 motoru bulunmaktadır. F-15EX Eagle II modelinde AN/APG-82 radarı ve IRST sistemi kullanılmaktadır.

6) J-20 Mighty Dragon

J-20 Mighty Dragon, gelişmiş gizlilik teknolojisi kullanan ve Çinli Chengdu Aircraft Industry Group tarafından üretilen 5. nesil, çift motorlu, savaş uçağıdır. J-20, ilk uçuşunu 2011 yılında gerçekleştirmiş ve 2017 yılında hizmete girmiştir. F-22 ve F-35’ten sonra operasyonel olan dünyanın üçüncü 5. nesil savaş uçağıdır. Kontrol edilebilirliği kolay bir uçaktır. 0.8 – 1.2 Mach aralığındaki hızlarda manevra kabiliyeti yüksektir. Kısa pistlere iniş yapabilen uçağın kokpiti oldukça modern dijital bir yapıya sahiptir. Dahili yakıt kapasitesi 12.000 kg’dır.

J-20’de silah istasyonları, diğer 5. nesil uçaklarda olduğu gibi gövde içerisine gizlenmiştir. Görünebilirliği azaltması amacıyla gövdesi özel bir kaplama ile kaplanmış ve boyanmıştır. 2 adet Shenyang WS-10C turbofan motoru bulunan J-20 savaş uçağı, Type 1475 (KLJ-5) AESA radarı ve EORD-31 IRST sistemi kullanmaktadır. J-20’ye ait birçok detayın F-35’le benzer olduğu uzmanlar tarafından ileri sürülmektedir.

7) Rafale

Fransız Dassault firması tarafından üretilen Rafale, 1986 yılında ilk uçuşunu gerçekleştirmiş ve 2000 yılında hizmete alınmıştır. Dassault ayrıca Solidworks ve Catia gibi çok önemli tasarım uygulamalarının da geliştiricisidir. Aerodinamik yapısıyla öne çıkan Rafale, kanart delta kanatlı, çift motorlu, çok maksatlı bir savaş uçağıdır. Hava üstünlüğü, havadan keşif, yakın hava desteği, yasaklama, derin saldırı ve nükleer caydırıcılık görevlerini üstlenmiştir.

Rafale savaş uçağı 2 adet Snecma M88-4E turbofan motordan güç alır. Kullanılan kompozit malzemeler ve kaplamalar sayesinde radar izi oldukça azaltılmıştır. Rafale savaş uçağında 200 km üzerinde menzile sahip RBE2-AA AESA radarı kullanılmaktadır. Bu sayede Meteor havadan havaya füzelerinin kullanım kabiliyeti kazanılmıştır. Rafale savaş uçaklarında bulunan en önemli sistemlerden biri de SPECTRA elektronik harp sistemidir. Bu özellik sayesinde radar kapalıyken düşman unsurları uzun mesafeden tespit ve teşhis edilebilmektedir. Tespit edilen yayınları karıştırması için 3 adet AESA anteni ve kendisine atılan füzeleri tespit etmek amacıyla 2 adet IR füze alıcısı ve lazer ikaz sistemi bulunur. Uçak üzerinde ayrıca IRST sistemi ve lazer mesafe ölçerden oluşan FSO (Front Sector Optronics) sistemi bulunur. IRST ile 100 km’den fazla bir mesafede hava hedeflerinin teşhisi ve takibi yapılabilmektedir.

2008 yılından itibaren Rafale savaş uçakları, ASMP-A nükleer saldırı füzesi Reco NG keşif podu ve MBDA AM-39 Exocet gemisavar füzesi taşıma yeteneğine sahip F3 standardına yükseltildi. Bu sayede Rafale çok rollü bir uçağa evrildi ve dünyanın en iyi savaş uçakları arasında yer aldı. Bu durum Dassault tarafından Omni-Role olarak tanımlamaktadır. Günümüzde bu model daha da geliştirilerek F3-R versiyonuna yükseltilmiştir. Bu sayede lazer güdümlü Safran AASM ve Thales Tailos hedefleme podu eklenmiştir. Halihazırda kullanılan Damocles poduna ait özelliklere ek olarak daha yüksek irtifa ve daha uzun menzilden gece ve gündüz operasyon yapma yeteneği, hareketli hedeflerin otomatik tespit ve takibi kabiliyetleri eklenmiştir. AGCAS otomatik zemin çarpışması kaçınma sistemi bulunmaktadır.

8) Eurofighter Typhoon

Eurofighter Typhoon İngiltere, Almanya, İspanya ve İtalya ortaklığında üretilmiştir. 4.5 nesil, çok amaçlı, çift motorlu, delta kanatlı, çok gelişmiş bir avcı uçağıdır. İt dalaşında oldukça etkili ve çevik bir tasarıma sahiptir. Tasarımında Rafale, Gripen ve MIG 1.44 savaş uçaklarından esinlenilmiştir. İlk uçuşu 1994 yılında gerçekleşmiş ve 2003 yılında hizmete alınmıştır.

2 adet Eurojet EJ200 motoru tarafından güç verilen Eurofighter Typhoon projesinde BAE Systems %37, DASA %29, Aeritalia %19.5 ve CASA %14 oranında paya sahiptir. Tasarım yetkisinin kendisinde olmasını isteyen Fransız Dassault firması projeden ayrılmış ve Rafale savaş uçağını geliştirmiştir.

Eurofighter Typhoon, modern savaş uçaklarına göre benzersiz bir özelliğe sahiptir. Bunun sebebi 4 ayrı montaj hattının bulunmasıdır. Her ortak şirket kendi ülkesinde kendi uçaklarının montajını gerçekleştirebilmektedir. Tüm uçaklar için üretilen parçalar aynıdır. Bu sebeple ihracat için oldukça elverişlidir. Alman Premium AEROTEC firmasında ana gövde üretimi, İspanyol CASA firmasında sağ kanat üretimi, İngiliz BAE Systems firmasında ön gövde, arka gövde, kanopi, kuyruk kanadı ve flap üretimi, ve İtalyan Leonardo tarafından sol kanat, flap ve arka gövdenin bazı bölümlerinin üretimi gerçekleştirilmektedir. Fırlatma koltuğu ise Martin Baker tarafından sağlanır.

2017 yılında Kraliyet Hava Kuvvetleri’ne ait bir Eurofighter Typhoon tatbikat sırasında Çok İşlevli Gelişmiş Veri Bağlantısını (MADL) kullanarak F-35B ile haberleşerek uyumlu çalışabildiğini göstermiştir. Bunun için MADL mesajları Link 16 formatına çevrilmiştir. Böylece bir F-35’in gizli modda doğrudan Eurofighter Typhoon ile iletişim kurmasına izin verilmiştir. Kullanılan Captor-E AESA radarı sayesinde yaklaşık 59 km uzaklıktaki bir F-35’in tespit edilebildiği uzmanlar tarafından ifade edilmiştir. Kızılötesi arama ve takip amacıyla iskele tarafında ön camın önüne monte edilmiş PIRATE sistemi kullanılmaktadır. Typhoon’un ön radar kesitinin azaltılması amacıyla önemli çalışmalar yapılmıştır.

9) F-35 A/B/C

5. nesil F-35 savaş uçakları, şimdiye kadar geliştirilen en pahalı savaş uçaklarından birisidir. İşletme maliyeti de oldukça fazla. Günümüze kadar toplam 820 adet üretim yapılmıştır ve seri imalat süreci devam etmektedir.

Radardaki izi F-22 kadar küçük olamasa bile günümüz uçaklarından düşüktür. Bunu sağlamak için silah istasyonları gövdenin içine saklanmıştır. Ayrıca daha keskin geometriye sahip bir gövde tasarımı gerçekleştirilmiştir. Ek olarak kompozit malzemelerin kullanım oranı artmış ve özel RAM (Radar Absorbing Material) boyama yapılmıştır.

F-35 savaş uçağında Northrop Grumman üretimi AN/APG-81 AESA radarı kullanılmaktadır. Ayrıca BAE Systems üretimi AN/ASQ-239 Barracuda Elektronik harp sistemi bulunur. Ek olarak Northrop Grumman ve Rytheon üretimi AN/AAQ-37 dağıtık diyafram sistemi (DAS) vardır. Lockheed Martin üretimi AN/AAQ-40 elektro optik hedefleme sistemi (EOTS), Northrop Grumman AN/ASQ-242 iletişim, konumlandırma ve kimliklendirme sitemi, Harris Corporation üretimi çok işlevli gelişmiş veri bağlantı haberleşme sistemi (MADL) kullanılmaktadır.

DAS, her yönden füze fırlatma uyarısı ve hedef takibi sağlayan altı kızılötesi sensörden oluşur. Bir durumsal farkındalık kızılötesi arama ve izleme (SAIRST) sistemi olarak hareket eder. ASQ-239 Barracuda düşman radarlarını tespit edebilme ve bozma yeteneğine sahiptir. EOTS; lazer hedefleme, FLIR (Forward-looking infrared) ve uzun menzilli IRST işlevlerini gerçekleştirir. F-35’in yazılımlarının çoğu C ve C++ programlama dilleri kullanılarak hazırlanmıştır.

F-35 kokpiti pilota iyi bir durumsal farkındalık kazandırmak için tasarlanmıştır. Ana ekran, panoramik bir dokunmatik ekrandır. Tek parça olan renkli kanopi önden menteşelidir ve bir iç çerçeve ile güçlendirilmiştir. Martin-Baker US16E modeli fırlatma koltuğu yan raylar üzerinde bulunan mancınık sistemi ile fırlatılmaktadır.

Collins Elbit Vision Systems tarafından üretilen kask ekranı, F-35‘e ait insan-makine arayüzünün önemli bir parçasıdır. Kaska takılı ekran sistemi, eski uçakların ön panelinin üstüne yerleştirilmiş baş üstü göstergesi yerine, kask vizörüne uçuş ve muharebe bilgilerini getirerek pilotların hangi yöne bakarlarsa baksınlar önemli bilgileri görmelerini sağlar.

F-35 A/B/C Varyantlarının Karşılaştırılması

En modern savaş uçakları arasında gösterilen F-35 savaş uçakları tek kişilik ve tek motorludur. Ayrıca isithbarat, keşif ve gözetleme yeteneğine sahiptir. F-35 savaş uçağı 1 adet Pratt Whitney F135-PW-100 turbofan motorundan güç alır. Kaldırma fanı STOVL Rolls Royce tarafından üretilmiştir. Gövde üzerinde 180 mühimmat kapasiteli, 4 namlulu General Dynamics 25 mm GAU-22/a Equalizer top bulunmaktadır.

F-35A konvansiyonel avcı uçağı (CTOL), F-35B kısa kalkış ve dikey iniş (STOVL) özelliğine sahip bir uçaktır. F-35C ise uçak gemisine iniş kalkış yapabilen bir modeldir. Ortak parça sayılarının da çok fazla olmadığını belirtelim. F-35 savaş uçağı ilk uçuşunu A modeliyle 2006 yılında gerçekleştirmiştir. İlk olarak 2015 yılında F-35B, 2016 yılında F-35A, 2019 yılında ise F-35C hizmete alınmıştır.

F-35 savaş uçağının tasarım sürecinde birçok sorunla karşılaşılmıştır. Bunlardan en önemlisi ağırlık azaltma çalışmalarıdır. Tam 6.2 milyar dolar maliyete ve 18 aylık bir gecikmeye mal olan ağırlık azaltma çalışmaları ile F-35A modelinin ağırlığı 1100 kg, F-35B modelinin ağırlığı 1400 kg, F-35C modelinin ağırlığı ise 860 kg azaltılmıştır. Bu çalışmalarda uçak gövdesi yeniden tasarlanmış ve elektriksel donanımlar değiştirilmiştir.

ABD ile birlikte diğer program ortağı üyeler Birleşik Krallık, İtalya, Hollanda, Kanada, Türkiye, Avustralya, Norveç ve Danimarka, geliştirme maliyetlerine katkıda bulunmayı kabul etmiştir. Birleşik Krallık, 1. seviye ortak olarak planlanan geliştirme maliyetlerinin yaklaşık %10’una katkıda bulunmuştur. Program ortağı ülkelerin yanı sıra İsrail ve Singapur, Ortak Güvenlik Katılımcıları olarak projede yer almıştır. 100 adet alım gerçekleştirmeyi planlayan Türkiye, S-400 Hava Savunma Sistemlerini alması sonrası projeden çıkartılmıştır.

İlginizi Çekecek İçerik : ‘Dünyanın En Büyük Savaş Gemileri: Okyanusun Devleri!‘

10) F-22 Raptor

F-22 Raptor, dünyanın ilk 5. nesil savaş uçağıdır. Halen dünyanın en iyi savaş uçakları arasında ilk sırada yer alıyor dersek yanılıyor olmayız. F-22 Raptor, üstün görünmezlik özelliklerine sahiptir. Uçağın yüksek maliyet nedeniyle üretimi durdurulsa da rakipsiz it dalaşı kabiliyeti ve yüksek manevra yeteneği ile en ölümcül savaş jetlerinden biri olmaya devam ediyor. Sadece ABD tarafından kullanılan F-22 Raptor’ın başka ülkelere satışına izin verilmiyor. Avustralya, Japonya ve İsrail tarafından talep edilse de bu istekler geri çevrilmiştir. AN/APG-77 radar sistemi sayesinde 200-240 km arasında hedef tespiti yapabilmektedir. 8’i test amaçlı olmak üzere toplam 195 adet üretilmiştir. F-22 Raptor, radar tarafından tespit edilmesi ve izlenmesi oldukça zor olacak şekilde tasarlanmıştır. 

Dünyanın en pahalı ve en güçlü savaş uçağı F-22 Raptor, ilk uçuşunu 1997 yılında yapmış ve 2005 yılında hizmete girmiştir. Esas olarak hava hakimiyeti için tasarlanmıştır. Aynı zamanda düşman sahasına gizlice girmek ve birden fazla hedeflere karşı ilk imha görevlerini yerine getirmek üzere geliştirilmiştir. İtki yönlendirme sistemi sayesinde manevra kabiliyeti çok fazladır. 5. nesil savaş uçaklarının ortak özelliği olan, silah yükünün gövde içinde taşınması durumu F-22 Raptor savaş uçağının radar izini oldukça azaltmaktadır.

F-22 Raptor, 2 adet Pratt Whitney F-119-PW-100 itki yönlendirme kabiliyetine sahip turbofan motordan güç almaktadır. Art yakıcısız olarak süpersonik seviyede uçuş gerçekleştirebilmektedir. F-22 Raptor ayrıca otomatik bir yer çarpışmasını önleme sistemi (GCAS) içerecek şekilde yükseltilmiştir. 8200 kg dahili olmak üzere toplam 12000 kg yakıt kapasitesine sahiptir.

Ana görev sistemleri arasında Sanders / General Electric AN/ALR-94 elektronik harp sistemi, Martin Marietta AN/AAR-56 kızılötesi ve ultraviyole Füze Fırlatma Dedektörü (MLD), Westinghouse / Texas Instruments AN/APG-77 aktif elektronik olarak taranan dizi (AESA) bulunmaktadır.

İlginizi Çekecek İçerik : ‘Dünyanın En Büyük Yolcu Uçağı Üreticileri’

11) SU-57

Su-57, Rusya’nın ilk hayalet özelliğine sahip 5. nesil savaş uçağıdır. Her ne kadar F-35’ler ile kıyaslansa da F-22’ye karşı geliştirilmiştir. Maliyeti yeni savaş uçaklarından çok daha düşüktür. Buna rağmen yaşanan teknik sorunlar sebebiyle henüz istenen düzeyde etkinlik gösterememiştir. İlk uçuş 2010 yılında gerçekleşmiş ve 2020 yılında hizmete alınmaya başlanmıştır. 10 adet test için olmak üzere toplam 16 adet üretilmiştir. Seri imalat süreci halen devam etmektedir. NATO’da Felon ismiyle kodlanmıştır.

Sukhoi şirketi tarafından yayınlanan kaynaklarda Su-57 üst düzey manevra kabiliyetli, süperseyir özellikli, büyük oranda kompozit malzeme kullanılarak tasarlanan, AESA radarı ve sensör füzyonu gibi gelişmiş aviyoniklere sahip bir hayalet uçak olarak tanımlanmıştır.

Su-57, 2 adet Saturn AL41-F1 artyakıcılı turbofan motorundan güç alır. Bu motor, itki yönlendirme sistemine sahiptir. F-35’lerin manevra yeteneğinin Su-57’ye göre oldukça az olduğunu belirtelim. Su-57’nin ana aviyonik sistemleri, Sh121 çok işlevli bütünleşik radyo elektronik sistemi (MIRES) ve 101KS Atoll elektro optik sistemidir. Sh121, N036 Byelka AESA radar sistemi ve L402 Himalaya elektronik karşı önlem sisteminden oluşur.

İlginizi Çekecek İçerik : ‘Dünyanın En İyi Taarruz Helikopterleri’

12) MIG-35

Mikoyan tarafından üretilen Mig-35 savaş uçağı, dünyanın en çok kullanılan ve ilk turbofan motorlu savaş uçaklarından biri olan Mig-29 modelinin geliştirilmiş versionudur. NATO’da Fulcrum-F adıyla kodlanmıştır. Mig-29 modeline göre haberleşme sistemi, nişan alma, radar ve aviyonik sistemleri daha gelişmiştir. 2016 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Mig-35, 2019 yılında hizmete alınmıştır. Mig-35’in batı uçakları arasında muadilleri Rafale ve Eurofigter Typhoon olarak gösterilebilir. Mig-29’ların özellikle F-15’lere karşı kaybettiği mücadelelerden sonra iyileştirme ihtiyacı daha da belirgin hale gelmiştir. Bu sebeple geliştirilen yeni aviyonikler Mig-35’lerin hava üstünlüğünü kazanması, hassas saldırı gerçekleştirebilme kabiliyeti, OLS-35 sayesinde optik konum belirleme ve keşif görevlerinde iyileştirme sağlamıştır. Uçuş menzili %50 oranında artmış ve radar izi azaltılmıştır. 2 adet Klimov RD-33MK motorundan güç almaktadur. Seri üretimi gerçekleştirilen Mig-35’ler PESA radarı ile donatılmıştır. İhraç modelinde ise AESA radarı bulunabilecektir.

İlginizi Çekecek İçerik : ‘Dünyanın En İyi Silahlı İnsansız Hava Araçları‘