Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi Nasıl Çalışır?
Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi, İsrail’in Gazze’ye yönelik saldırıları esnasında sık sık gündeme gelmiştir. Bu sistem aslında İsrail’in sahip olduğu katmanlı hava savunma sisteminin ilkini oluşturmaktadır. İsrailli Rafael firması tarafından üretilen ve 2011 yılında hizmete alınan Demir Kubbe, katmanlı hava savunma sisteminin en kısa menzilli olanıdır. Genel olarak kısa menzilli roketlere ve 155 mm obüs mühimmatlarına karşı tasarlanmıştır. Seyir füzeleri, hassas güdümlü füzeler ve insansız hava araçları gibi hedeflere karşı da etkilidir. Fakat balistik füze gibi hedeflere karşı etkinliği bulunmamaktadır. İsrail, daha uzun menzilli hava savunma sistemi ihtiyacı için Davut Sapanı, Arrow-2 ve Arrow-3 sistemlerini kullanmaktadır.
Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi Çalışma Prensibi
Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi bataryası temel olarak radar, savaş yönetim sistemi ve füze fırlatma biriminden oluşur. Radar sistemi olarak S-band frekansında çalışan 3 boyutlu aktif elektronik taramalı dizi radarı kullanılmaktadır. Elta firması tarafından tasarlanan EL/M-2084 radar sistemi, roketi tespit ederek yörüngesini takip eder. mPrest Systems tarafından geliştirilen savaş yönetim sistemi ise bu roketin düşeceği noktayı ve yarattığı tehdidi belirler. Yerleşim bölgeleri veya önemli tesisler üzerinde tehdit oluşmuşsa füze fırlatma birimi tehdit yaratan roketleri havada imha eder. Roketler sadece tehdit olarak algılandığında öngörülen çarpma noktasına ulaşmadan füze ateşlenir. Sistem, tehdit yaratmayan ve yerleşim yerlerinin dışına düşmesi öngörülen roketler için angajman sağlamaz.
Fırlatma birimi, Tamir adı verilen ve Rafael tarafından üretilen 20 adet çift güdümlü füzeden oluşmaktadır. Her biri 3 metre uzunluğunda, 160 mm çapında ve 90 kg ağırlığında olan bu füzeler 2.2 Mach hızına ulaşabilmektedir. Füze fırlatıldığı esnada radar güdümü aktiftir. Terminal aşamasında ise kızıl ötesi güdüm sistemi devreye girmektedir. Yaklaşık 4.5 km irtifaya ulaşabilen Tamir füzelerine proximity (yaklaşma) tapalar entegre edilmiştir. Böylelikle hedefin vurulamadığı durumda en yakın mesafede patlama gerçekleştirilerek blast etkisiyle hedef imha edilmektedir. Gece-gündüz her türlü hava koşullarında görev yapabilen Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi’nin menzili 70 km‘dir. Her bir Demir Kubbe bataryası yaklaşık 150 kilometrekarelik bir alanı korumaktadır.
Demir Kubbe, dağınık bir düzende konuşlandırılacak şekilde dizayn edilmiştir. Her bir fırlatıcı bağımsız olarak konuşlandırılır ve güvenli bir kablosuz bağlantı aracılığıyla uzaktan çalıştırılır. İsrail, Demir Kubbe’nin %90 civarında etkili olduğunu iddia etse de yüzlerce hatta binlerce roket söz konusu olduğunda bu oran azalmaktadır. Yani Demir Kubbe aşılamaz bir kalkan değildir.
Tavsiye İçerik : Son Savunma Hattı: Phalanx Yakın Hava Savunma Sistemi (CIWS)
Demir Kubbe’nin Maliyeti
Hava savunma sistemlerinin en çok yakınılan özelliği işletme maliyetlerinin çok yüksek olmasıdır. Bununla birlikte Demir Kubbe’de kullanılan füzeler de oldukça pahalıdır. İsrail’e karşı kullanılan roketlerin tabiri caizse merdiven altı üretim olması, menzillerinin çok kısa olması ve 600-1000 dolar gibi çok düşük bir maliyete sahip olması, Demir Kubbe’nin maliyet etkinliğini azaltmaktadır. Bu sebeple, binlerce roketle yapılan bir saldırıda her roketi önlemek amacıyla Demir Kubbe’nin aktif hale geldiğini düşünürsek çok yüksek maliyetler ortaya çıkacaktır. Bu yüzden sadece yerleşim yerlerine ve önemli tesislere isabet etme olasılığı bulunan roketlere karşı önleme yapılması tercih edilmektedir. Lazer silah sistemleri etkin şekilde kullanılmadığı sürece hava savunma sistemlerindeki bu sorun sürekli var olacaktır.
Bazı kaynaklara göre batarya maliyeti 50 milyon dolar; füze maliyeti ise 40-50 bin dolar civarındadır. ABD, sistemin geliştirilmesi için yaklaşık 1.5 milyar dolarlık finansal destek vermiştir. ABD aynı zamanda İsrail ile birlikte Demir Kubbe Hava Savunma Sistemi’ne sahip olan bir ülkedir. Azerbaycan ve Romanya ile de bu sistemin tedariki için müzakere yapılmış fakat satış gerçekleşmemiştir. Yüz ölçümü küçük olan ülkeler için maliyet açısından oldukça etkindir.
Tavsiye İçerik : Roket ve Füze Arasındaki Farklar Nelerdir?
Hava savunma sistemleri, savunma sanayii alanında her geçen daha da önem kazanmaktadır. Bu doğrultuda en çok merak edilen konulardan biri olan ‘S-400 ve Patriot Arasındaki Farklar Nelerdir?’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
