En Yeni Uçan Araba Modelleri

Günümüz teknolojisi, sınırları zorlamaya devam ediyor ve ulaşım alanında devrim niteliğinde değişikliklere kapı aralıyor. Hayal gücümüzü zorlayan ve bilim kurgu filmlerinden fırlamış gibi görünen bir vizyon artık gerçek oluyor. Uçan araba teknolojisi, ulaşım paradigmasını tamamen değiştirebilecek potansiyele sahip. Ancak bu büyülü dünyanın avantajlarının yanında bazı zorluklar da bulunmaktadır.

Uçan araba teknolojisi, trafik sıkışıklığından kaçınmak ve daha hızlı ulaşım sağlamak gibi fırsatlar sunmaktadır. Ayrıca çevreye yayılan emisyonların azaltılması açısından da önemlidir. Bununla birlikte uçan arabaların kullanımıyla ilgili bazı teknik zorlukların yanı sıra yasal düzenleme gerekliliği bulunmaktadır. Bu nedenle uçan arabaların yaygınlaşması için bu engellerin aşılması gerekmektedir.

Bazı araçlar ise hava taksi niteliğinde görev yapabilmesi amacıyla yalnızca uçuş faaliyetini yerine getirmek üzere tasarlanmıştır. Dünyanın birçok ülkesinde devam eden heyecan verici hava taksi geliştirme projeleri hakkında bilgi sahibi olmak için ‘Dünyanın En İyi eVTOL Hava Taksi Geliştirme Projeleri’ başlıklı araştırma yazımızı incelemenizi öneririz. Ayrıca uçan araba ve hava taksi arasındaki farklar için ‘Uçan Araba ve Hava Taksi Arasındaki Farklar Nelerdir?’ başlıklı makalemizi inceleyebilirsiniz.

Bu makalede, en yeni uçan araba modellerini ve üreticilerini inceliyoruz. Geleceğin bireysel ulaşım sisteminin en çarpıcı öğelerinden biri olan uçan araba teknolojisindeki gelişmeler nelerdir? Uçan arabalar hayatımızı nasıl etkiler? İşte tüm bu soruların cevapları için uçan arabaların dünyasını keşfetmeye hazır mısınız?

Terrafugia Transition

Çinli teknoloji devi Geely’e ait olan Terrafugia, Transition projesiyle ilk uçuşunu 2009 yılında gerçekleştirdi. Rotax benzinli motoruyla çalışan araç, uçak modunda 172 km/h, araba modunda 110 km/h hıza ulaşabiliyor. Menzili, uçuş modunda 787 km, araba modunda ise 1296 km’dir. 2 kişilik dizayn edilen sistemin azami kalkış ağırlığı ise 650 kg. Transition ayrıca katlanan kanatlara ve ikiz kuyruğa sahip.

Uçan araba Transition için ABD Sivil Havacılık Dairesi’nden uçuş onay sertifikasını alan Terrafugia’nın, karada kullanımı için ise sertifikasyon süreci devam etmekteydi. Son durumda şirketin ABD’deki operasyonlarını durdurduğu ve Çin’e taşındığı biliniyor. Aerofugia ismiyle çalışmalarına Çin’de devam eden şirket, TF-2 hava taksi modeli hakkında tasarım faaliyetlerini sürdürmektedir.

ASKA A5

Kuzey Kaliforniya merkezli ASKA, 4 kişilik uçan araba konseptinde heyecan verici bir araç geliştirmiştir. Projedeki tam fonksiyonlu prototip ilk kez 5-8 Ocak 2023’te Las Vegas’ta düzenlenen CES 2023’te sergilendi. ASKA A5, ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından verilen özel uçuşa elverişlilik sertifikasıyla testlere başladı. Uçan arabaların sahip olması gereken tip sertifikası, sistemin gürültü, yakıt tahliyesi ve egzoz emisyonu standartlarına uygun olduğunu ve uçuşa elverişli olduğunu göstermektedir.

Araçta, katlanabilir kanatlara monte edilmiş, her biri bağımsız bataryaya entegre olan 6 adet elektrik motoru ve 6 adet pervane bulunmaktadır. ASKA A5 uçan araba, hem VTOL hem de STOL özelliklerine sahip bir sistem. Aracın arka kanadındaki pervanelerinin 90 derece dönmesi sayesinde VTOL ve STOL arasında geçiş yapılabiliyor. A5, kanatlarını içe doğru katlayıp karayoluna elverişli bir model oluşturarak araba statüsünde de hareket edebiliyor. Yani uçabilen bir araç yerine sürülebilen bir uçak demek daha doğru bir ifade olacak.

Uçak modunda 400 km menzile ve 240 km/h hız değerine ulaşabilen ASKA A5‘in araba modundaki hızı ise 113 km/h. Sistem araba modunda 4 tekerlekten de çekişe sahip. Günümüzde kullanımı yaygınlaşan elektrikli otomobiller sayesinde sokaklardaki sayısı her geçen gün artan elektrikli araç şarj istasyonları ile kolaylıkla şarj edilebiliyor. Araçta güç kaybı yaşanması durumunda, güvenlik önlemi olarak acil durum balistik paraşütü bulunuyor. Şirketin halihazırda 60’tan fazla ön sipariş için 50 milyon ABD doları aldığı bilinmektedir.

Klein Vision AirCar

Klein Vision AirCar, Štefan Klein tarafından tasarlanan ve Slovakya’da üretilen iki koltuklu bir uçan arabadır. Štefan Klein, AeroMobil firmasının iflas etmesiyle birlikte şirketten ayrılarak Klein Vision firmasını kurmuştur. Burada ortaya çıkardıkları AirCar, 2022 yılının Ocak ayında Slovakya’da uçak olarak tip onay sertifikası almıştır. İlk şehirlerarası uçuşunu ise Nitra ve Bratislava arasında 35 dk süren bir yolculukla gerçekleştirmiştir.

AirCar, kanatları katlandığında standart bir araç kadar yer kaplıyor. Ayrıca araba ve uçak modu arasındaki geçişi sağlamak için 20’den fazla programlanabilir servo motor mevcut. Bu geçiş süresi ise yaklaşık olarak 2 dakika 15 saniye. VTOL özelliği bulunmayan uçan araba, kalkış için 300 m uzunluğunda bir piste ihtiyaç duyuyor. 139 hp güç üreten, 1.6 litrelik benzinli BMW motoru sayesinde yaklaşık 120 km/h hızla havalanan AirCar’ın havadaki hızı 170 km/h değerine ulaşabiliyor. Aracın menzilinin ise 2500 m irtifada 1000 km olduğu tahmin ediliyor.

Urban Aeronautics CityHawk

İsrailli Urban Aeronautics şirketine ait olan CityHawk, standart bir otomobil boyutunda. Bu sebeple binaların çatılarını rahatlıkla vertiport olarak kullanabilmesi mümkün. VTOL özelliğine sahip olan CityHawk, elektrik motorları için gereken enerjiyi hidrojen yakıt hücrelerinden sağlamaktadır. Hidrojenin tek yan ürünü su olduğundan araç sıfır karbon emisyonu potansiyeline sahiptir. Ayrıca aracın tamamen kapalı pervane yapısına sahip olması ve helikopterlere göre çok daha sessiz hareket etmesi diğer avantajlarındandır.

CityHawk kanatlı bir tasarıma sahip değildir. Bunun yerine aracın önünde ve arkasında bulunan bir çift zıt yönlü pervaneyle hareket etmektedir. Güvenlik konusunun Urban Aeronautics tarafından balistik paraşütle çözüldüğü belirtiliyor. Fakat en gelişmiş balistik paraşütün bile açılması için önemli bir zaman gerekli. Bu sebeple kanadı olmayan bir uçan araba ile 6-30 metre arasındaki bir irtifada uçarken bu paraşütlerin ne kadar işe yarayacağı belirsiz durumda. Ayrıca uçuş güvenliğinin yapay zeka sistemlerine sahip bir aviyonik ve sensör paketiyle desteklendiği belirtiliyor. Navigasyon sistemleri ve sensörler için RADA Electronics Industries ile Kearfott Corp. firmaları projeye dahil edilmiştir. Uçuş testleri ve geliştirme çalışmaları için CertCenterCanada, güç sistemleri için Safran ve hidrojen yakıt hücreleri için ise HyPoint firmaları programa ortak olmuştur.

CityHawk 150 km menzile ve 234 km/h hız değerine sahiptir. 1930 kg azami kalkış ağırlığı bulunan araçta 1’i pilot olmak üzere 5 kişi taşınabilmektedir.

PAL-V Liberty

Hollanda’da üretimi gerçekleştirilen PAL-V Liberty 2022 yılı itibariyle karayolu güvenliği düzenlemeleri ile birlikte EASA ve FAA uçuşa elverişlilik kriterlerine uyum sağlamıştır. Herhangi bir park yerine veya garaja yerleşebilecek ölçülere sahiptir. Liberty’nin araba modundan uçak moduna geçişi 5 dk sürmektedir. 2 kişi taşıyabilen aracın araba modunda maksimum menzili 1315 km ve hızı 160 km/h’dir. Uçak modunda ise 400-500 km menzil ile birlikte 180 km/h hıza sahip olduğu belirtiliyor. Ayrıca PAL-V Liberty’nin azami kalkış ağırlığının da 910 kg olduğunu belirtelim.

PAL-V Liberty, Pioneer ve Sport olmak üzere 2 farklı model ile sektöre adım atmıştır. Sport modeli ilk kez 18 Mart 2018’de düzenlenen Cenevre Uluslararası Otomobil Fuarı’nda tanıtılmıştır. Standart model olarak belirlenen bu aracın 400 bin dolar seviyesinden satışa sunulması beklenmektedir. Pioneer modeli ise 5 Mart 2019’da Cenevre Uluslararası Otomobil Fuarı’nda tanıtılmıştır. Pioneer, iç ve dış malzeme kalitesi daha yüksek olan ve tüm özellikleri kapsayan modeldir. Bu aracın ise 600 bin dolar seviyesinden satışa sunulması öngörülmektedir. Şirketin jiroskop prensibini dikkate alarak gerçekleştirdiği gyroplane tasarımı, yalnızca güvenli ve sürüşü kolay bir uçan araba sağlamakla kalmayıp mevcut düzenlemelere uyumlu, kompakt bir araç ortaya çıkmasına da olanak sağlamış durumda.

Alef Aeronautics Model A

Kaliforniya merkezli Alef Aeronautics, 2015 yılında Jim Dukhovny, Constantine Kisly, Pavel Markin ve Oleg Petrov tarafından ‘Geleceğe Dönüş’ filmi ilham alınarak kurulmuştur. Alef Aeronautics tarafından geliştirilen eVTOL özelliğine sahip uçan araba Model A için, ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA) tarafından araştırma ve geliştirme faaliyetleri amacıyla özel bir uçuşa elverişlilik sertifikası verilmiştir. Üretilen tam boyutlu prototip ilk kez 2019’da uçurulmuştur. İlk etapta pilotlu olarak kullanılan uçan arabanın satışa sunulduğunda otonom pilotlu olması planlanıyor. Aracın dış görünüşü 4 tekerlekli spor bir otomobili andırmaktadır. Bununla birlikte 4’ü önde 4’ü arkada olmak üzere dış yüzeyinin altına gizlenmiş 8 adet rotora ve 8 adet pervaneye sahiptir. Boyut olarak standart bir park alanına veya garaja yerleşebilecek büyüklüktedir. 2 kişi taşıyabilen Model A’nın araba modundaki menzili 322 km, uçak modundaki menzili ise 117 km’dir. Havadaki seyir hızı bilinmezken yoldaki seyir hızının 177 km/h olduğu tahmin ediliyor.

Model A, diğer uçan arabalara kıyasla biraz daha farklı bir tasarıma ve çalışma prensibine sahip. Dikey kalkış ve ileri uçuş arasındaki geçiş olağanüstü bir tasarımla sağlanmaktadır. İleri uçuş için havalanan araç yana doğru eğilmekte ve bu sayede aracın ön ve arka tarafları sağ ve sol kanat haline gelmektedir. Yani içerde gizlenmiş olan ve kalkışı sağlayan rotorlar ileri sürüş için 90 derece döner. Bu sırada küresel kabin, yolcuların seyahat istikametine dönük olmasını sağlayacak şekilde kendi ekseni etrafında hareket eder. İlk teslimatını 2025 yılında yapmayı planlayan şirket, aracın fiyatını 300 bin dolar olarak belirlemiş durumda.

XPeng AeroHT eVTOL

Tesla’nın rakibi olarak görülen Çin merkezli XPeng şirketi, uçan araba teknolojileri üzerine çalışmaktadır. XPeng tarafından geliştirilen AeroHT‘nin standart bir park alanına park edilmesi mümkündür. Bu araç hakkında çok fazla teknik detay bulunmasa da eVTOL özelliğine sahip olduğu bilinmektedir. Araba modundan uçak moduna geçiş esnasında arabanın üst arka kısmında bulunan multikopter düzeneği dikey olarak kalkar ve öne doğru hareket eder. Düzeneğin kurulumu tamamlandığında köşelerinden 4 adet bom dışarı doğru yönelir. Araba moduna geçiş esnasında ise bu düzenek tam tersi şekilde aracın içine çekilmektedir. Akıllı kokpite sahip olan uçan arabada 8 adet pervane ve elektrik motoru ile lityum iyon pil paketi bulunmaktadır.

Samson Switchblade

Tasarım çalışması Samson CEO’su Sam Bousfield ve Kansas’taki havacılık tasarım firması DAR Corp’un desteğiyle yürütülen projede ilk test uçuşu Washington’daki Grant County Uluslararası Havaalanı’nda gerçekleştirilmiştir. İlk uçuşunu 150 metre yüksekliğe çıkarak gerçekleştiren Switchblade 6 dk boyunca havada kalmıştır. Aracın sahip olduğu kanatlar araba modu için katlanabilmektedir. Kanatları ve kuyruğu aracın içine çekebilmek ve sürüş sırasında koruyabilmek Switchblade’i günlük kullanım için pratik kılan en önemli hususlardandır. Switchblade’in araba modundan uçak moduna geçişi yaklaşık 3 dk sürmektedir. VTOL özelliği bulunmadığından kalkış için 335 m, iniş için 213 m’lik bir piste ihtiyaç duymaktadır. Aracın arka kısmında uçuş için kanallı bir fan bulunmaktadır. Ek olarak 190 hp, 1.6 litre, sıvı soğutmalı ve 3 silindirli bir motora sahiptir. 3 tekerleği bulunan Switchblade’in 840 kg azami kalkış ağırlığı ve 2 kişi taşıma kapasitesi bulunmaktadır. Araba modunda 201 km/h, uçak modunda ise 305 km/h maksimum hıza ulaşabilmektedir. Aracın menzili ise maksimum 724 km olarak açıklanmıştır.

Uçan arabalar konusunda yapılan çalışmalardan en hazin olanı ise 1970’li yıllarda Henry Smolinski tarafından gerçekleştirilmiştir. Kendisi tarafından geliştirilen uçan arabanın testlerinde hayatını kaybeden Smolinski’nin çalışmaları hakkında bilgi sahibi olmak için ‘Kendi Buluşlarıyla Ölen 20 Şanssız Mucit ve İcatları’ başlıklı yazımızı incelemenizi öneririz.

• [1] Flying Car: Everything You Need To Know About The Terrafugia Transition
• [2] Aska's A5 'Flying SUV' Prototype Begins Flight Test Campaign
• [3] CityHawk eVTOL Aircraft
• [4] Klein's flying supercar rolls out in 2026, with an amphibian to follow
• [5] PAL-V Liberty
• [6] Boy, This New Single-Seater Flying Car Sure Is Exciting! Too Bad It Will Never Take Off.
• [7] CES 2024'teki bu uçan otomobil diğerlerine benzemiyor
• [8] Samson Sky optimizes Switchblade Flying Car production process