Araca Yanlış Yakıt Doldurulursa Ne Olur?
İçten yanmalı motorlar, otomobillerden endüstriyel makinelere kadar geniş bir yelpazede kullanılmaktadır. Bu motorlar, genel olarak temel yakıt türleri olan dizel (motorin) ve benzinle çalışırlar. Ancak her iki yakıt türünün farklı özellikleri, avantajları ve dezavantajları bulunmaktadır. Bu makalede, dizel ve benzinli motorların temel özellikleriyle birlikte avantaj ve dezavantajlarına değinilmektedir. Ayrıca, yanlış yakıt kullanımının potansiyel etkileri incelenmiştir. Dizel yakıtla çalışan araca benzin, benzinle çalışan araca dizel yakıt doldurulması gibi hataların motor üzerindeki etkileri, alınması gereken önlemler ve çözümler ele alınarak, kullanıcıların bu tür durumlarda nasıl hareket etmeleri gerektiği açıklanmıştır.
Benzinli ve Dizel Motor Arasındaki Temel Farklar Nelerdir?
Benzinli motorun tarihi, 19. yüzyılın ikinci yarısına dayanmaktadır. Alman mühendis Nikolaus Otto,1876’da dört zamanlı içten yanmalı motor çevrimini bulmuş ve patentini almıştır. Gottlieb Daimler ve Wilhelm Maybach 1885 yılında ilk benzinli, motosiklet benzeri aracı üretmiştir. Karl Benz ise 1886’da ilk kez benzinle çalışan otomobili üretmiştir. Benz’in bu icadı, dünyada ilk seri üretilen otomobil olarak da kabul edilmektedir.
Dizel motor, Alman mucit Rudolf Diesel tarafından icat edilmiştir. Rudolf Diesel, ilk dizel motoru 1892 yılında geliştirmiş ve 1893 yılında patentini almıştır. Dizel motorlar benzinli motorlardan farklı olarak ateşleme için bujiye ve yakıt-hava karışımını sağlamak için karbüratöre ihtiyaç duymazlar. Çalışma prensibi olarak dizel motorlarda havanın sıkıştırılarak yüksek basınca ve sıcaklığa ulaşması sağlanır. Silindir içerisine püskürtülen yakıt ise bu sayede alev alır. Benzinli motorlarda ise yakıt karbüratör sayesinde hava ile karışır ve buhar şeklinde silindire girer.
Dizel motorlar benzinli motorlara göre genellikle daha yüksek termal verime sahiptir. Yani daha az yakıt kullanarak daha fazla enerji üretebilirler. Ayrıca dizel motorlar aynı silindir hacminde kıyaslandığında benzinli motorlara göre daha yüksek tork değerine sahiptir. Bu da özellikle ticari taşıma araçları ve ağır yük taşıyan araçlar için avantajlıdır. Aynı zamanda dizel motorların genellikle daha dayanıklı ve uzun ömürlü olduğunu da söyleyebiliriz.
Benzinli motorlar dizel motorlara göre partikül madde emisyonları salınımı açısından daha uygundur. Ayrıca dizel motorların oluşturduğu gürültü ve titreşim benzinli motorlara göre daha fazladır. Aynı zamanda benzinli motorların ilk yatırım maliyetinin dizele göre daha düşük olduğunu söyleyebiliriz. Bununla birlikte benzinli motorların soğuk hava performansı da dizel motora göre daha yüksektir.
Benzinle Çalışan Bir Araca Dizel Yakıt (Motorin) Koyulursa Ne Olur?
Dizel araçlara yakıt doldurmak için kullanılan pompa uçları, benzinli araçlara ait depo girişinden daha geniştir. Bu sebeple benzinle çalışan bir araca motorin doldurulması zor bir olasılıktır. Fakat yine de böyle bir durumun gerçekleşmesi önemli arızalara sebep olabilmektedir.
Benzin, dizel yakıta göre çok daha hızlı tutuşur. Benzinli motorda benzinin tutuşmasını sağlayan parçalar ise bujilerdir. Bujiler sayesinde benzinin tutuşmasını sağlayan sıcaklık açığa çıkar. Eğer araca motorin yüklenmişse ateşleme işlemi gerçekleşmez veya çok zor gerçekleşir. Çünkü bujilere göre sistemde tutuşmayı sağlayacak herhangi bir yakıt yoktur. Bu durum, motorun hiç çalışmamasından veya araçtaki performans kaybından anlaşılabilir.
Eğer araç hareket etmişse, egzozdan yükselen siyah renkli ve ağır kokulu duman, hasarın ilk belirtisi olacaktır. Akabinde araç kullanılmaya devam edilirse bir süre sonra araç duracak ve çalışamaz duruma gelecektir. Motoru oluşturan parçalar çok fazla hareket etmemiş olacağından ciddi hasar oluşma olasılığı, dizel motorda benzin kullanılmasına göre daha azdır. Eğer araç hiç hareket etmemişse çok daha şanslı olduğunuzu söyleyebiliriz. Yakıtın aracınızdan tamamen temizlenmesi ile sorun kolaylıkla çözülecektir.
Dizel Yakıtla (Motorin) Çalışan Bir Araca Benzin Koyulursa Ne Olur?
Dizel motorların çalışmasını sağlayan motorinin içerisinde çeşitli kimyasal maddeler bulunmaktadır. Bu maddeler yakıtı benzine göre daha yağlı hale getirir. Bu sayede yakıtın temas ettiği hortum ve piston gibi parçaların kaygan hale gelmesi sağlanır. Ayrıca motorin benzine göre daha zor tutuşan ve daha yüksek yoğunluğa sahip bir yakıttır. Bu doğrultuda dizel yakıtla çalışan bir araca benzin koyulduğunu düşünelim. Benzin, motorinin kimyasal özelliklerine sahip olmadığından yakıt ve ateşleme sistemindeki parçaların zarar görme ihtimali yüksektir. Çünkü motorinin getireceği yeterli kayganlık sağlanamadığından benzinin çözücü özelliği devreye girer ve metal parçalar aşınır. Bu durum yakıt sistemine, yakıt deposuna ve enjektörlere zarar verir.
Dizel motorlu araca yanlışlıkla benzin koyulması ihtimali, benzinli araca motorin koyulması ihtimaline göre daha yüksektir. Çünkü benzin pompalarının ucu, dizel yakıtlı araçların depolarına girebilecek genişliktedir. Bu hatanın yaşanması halinde aracın çalışmaya devam etme olasılığı da oldukça yüksektir. İşte asıl sorun da burada başlıyor. Eğer yanlış yakıt doldurulduğunun farkına varmadan yola devam ederseniz, oluşacak hasar artacaktır. Zamanında tutuşması beklenen yakıt daha erken tutuşarak düzensizliğe sebep olur. Yakıtın temas ettiği tüm yüzeylerde aşınma meydana gelir ve metal parçalar kopar. Bu da ateşleme sisteminin sağlıklı çalışmasını engeller. Bu durum ciddi arızalara ve motor değişimine kadar giden hasarlara yol açacaktır.
Aracınıza Yanlış Yakıt Doldurulmasını Önlemek İçin Alınabilecek Tedbirler Nelerdir?
Yeni araçlarda benzin ve motorin deposunun ayrımını yapmak konusunda biraz daha şanslıyız. Çünkü dizel yakıtlı araçların deposunun giriş kısmı benzinli araçlara göre daha geniştir. Bu sebeple motorin pompası benzinli araç deposuna girmeyecektir. Bu tasarım, mekanik olarak alınan en kritik önlemdir. Fakat bu durum, dizel yakıtlı araçları biraz daha riskli hale getiriyor. Buna göre dizel yakıtlı bir araca benzin koyulması daha muhtemeldir.
Aracınıza yanlış yakıt doldurulmasını önlemek için alınabilecek tedbirlerden bir diğeri, yakıt deposunun kapağının iç kısmında yakıt türünün yazmasıdır. Eğer yazmıyorsa da petrol istasyonundaki görevlinin dikkatini çekmesi amacıyla siz bir etiket yapıştırabilirsiniz.
Petrol istasyonlarındaki pompaların üstünde hangi yakıt olduğu yazmaktadır ve daha iyi anlaşılması için farklı renklerde gösterilmektedir. Bu sayede karışıklığın önüne geçilmektedir. Aracınızın deposunu doldurmadan önce Shell, Opet, Total, Petrol Ofisi vb. akaryakıt istasyonlarında sunulan yakıt türleri ve içerikleri hakkında bilgi sahibi olmanız da önemlidir. Yine de petrol istasyonundaki görevlinin eğitim eksikliği, dalgınlık ve dikkatsizlik gibi durumlar yanlış yakıt koyulmasına sebep olabilmektedir. Birçok görevli, aracın hangi yakıtı kullandığını motor sesinden anlayabilecek tecrübeye sahiptir. Buna rağmen petrol istasyonundaki görevliye hangi yakıtın doldurulması gerektiğini sözlü olarak net bir şekilde söylemek ve dolum başlayana kadar araç başında durmak yararınıza olacaktır.
Petrol istasyonundan alacağınız fişlerde hangi yakıtın satın alındığı yazmaktadır. Olası bir hata durumunda aracınızda oluşabilecek hasarı önlemek adına, araç çalıştırılmadan önce hangi yakıtın doldurulduğu mutlaka kontrol edilmelidir. Bu yüzden fişe gerek yok demeyin! Tüm bu sorunların yaşanma ihtimalini devre dışı bırakmak istiyorsanız, elektrikli bir araç satın almayı da düşünebilirsiniz.
İlginizi Çekecek İçerik : Hibrit ve Elektrikli Otomobil Arasındaki Farklar Nelerdir?
Otomobilinize Yanlış Yakıt Konulduğu Zaman Ne Yapılmalı?
Yanlış yakıt doldurulan araç çalışmadığı müddetçe çok büyük bir problem yaşanması beklenmez. Eğer yanlış yakıt doldurulduğunu fark ederseniz aracı çalıştırmamanız gerekir. Eğer araç çalıştırıldıysa ve belli bir mesafe kat edildiyse araç derhal kenara çekilip motorun durdurulması gerekir. Aracın kullanıldığı bu süre boyunca yakıt sistemi ve motordaki birçok parçanın zarar görmüş olma ihtimali yüksektir. Bu durumda, doldurulan yanlış yakıtın miktarı belirtilmeli ve sistemdeki yakıt tamamen boşaltılmalıdır. Bunun için sürücülerin yol yardımı çağırması ve aracın yetkili bir teknik servise çektirilmesi önemlidir. Teknik serviste aracın yakıt sisteminde bulunan yanlış yakıt temizlenecek ve yerine doğru yakıt konulacaktır. Böylece motorun sorunsuz bir şekilde çalışması sağlanacaktır.
Bu tür olayların yaşanması her ne kadar düşük bir ihtimal olsa da kasko yaptırılması ve kasko poliçesine bu tür hizmetlerin dahil edilmesi önemlidir. Aksi halde yol yardımı, çekici, arıza tespiti, ateşleme/yakıt sisteminin onarımı veya değişimi ile motorun tamamen yenilenmesine ait oluşabilecek masraflar oldukça ciddi boyutlara ulaşabilmektedir.
