Dünyanın En Güçlü Donanmaları
Donanmalar sadece askeri güçlerin değil, aynı zamanda ülkelerin ekonomik ve siyasi güçlerinin de bir göstergesi olarak kabul edilir. Gelişmiş teknoloji ve stratejik planlama bu donanmaların etkinliğini belirlerken gemilerin sayısı, silah sistemleri, personel eğitimi ve operasyonel kapasite gibi faktörler de önemlidir. Dünyanın çeşitli bölgelerindeki donanmalar arasındaki rekabet, stratejik dengeyi şekillendiriyor ve uluslararası ilişkilerin dinamiklerini etkiliyor. Bu makalede, dünyanın en güçlü donanmaları hakkında detaylı bir analiz sunacağız. Bu inceleme, hangi ülkelerin denizlerdeki liderliği elinde tuttuğunu ve gelecekteki askeri eğilimleri öngörmeye yardımcı olacaktır.
Kıyı şeridi olan her ülkenin bir donanması olduğu varsayılır. Büyük ya da küçük olsun, donanmaların spesifik görevleri yerine getirme kabiliyeti vardır. Hakimiyeti altındaki deniz sularını korumak, ülke güvenliğini sağlamak, barış zamanında iletişim hatlarını ve gemi rotalarını açık tutmak bu görevlerden bazılarıdır. Bununla birlikte son yıllarda donanmaların rol ve sorumluluklarında ciddi değişiklikler göze çarpıyor. Donanmalar artık bir ülkenin taktik nükleer caydırıcılığından uzay operasyonlarına; balistik füze korumasından afet yardımlarına kadar pek çok konudan sorumludurlar. Donanmaların kapasiteleri konusunda değerlendirme yaparken bu konuları da dikkate almak gerekir.
En Güçlü Donanma En Fazla Üniteye Sahip Olan Donanma Mıdır ?
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralanırken en fazla üniteye sahip ülkenin en güçlü donanmaya da sahip olduğu gibi yanlış bir kanı mevcut. Tek başına donanmadaki ünite sayıları üzerinden yapılan değerlendirmeler doğru bir yaklaşım değildir. Biz bu incelemede donanmaların sıralamasında Dünya Modern Askeri Savaş Gemileri Rehberi‘nin (WDMMW) istatistiklerinden faydalandık. Çünkü WDMMW, dünyadaki deniz kuvvetlerinin toplam savaş gücüyle ilgili değerleri hesaba katan bir formül kullanıyor. Formül, donanmalar için bir ‘TrueValueRating’ (TvR) puanı üretiyor. Bu da her bir gücün modernizasyon, lojistik destek, saldırı ve savunma yeteneklerine dayalı olarak değerlendirilmesini sağlıyor. Bu şekilde donanma gücü sadece toplam savaş gemisi üzerinden değil, kalitesi ve envanter dağılımı üzerinden puan alıyor. Bunun haricinde tersane yeteneklerine, envanter dengesine ve deneyime odaklanıyor. Yani donanma gemilerinizi kendi ülkenizde yapıyorsanız bu da donanma gücü puanınıza yansıyor. Bu sayede çok daha sağlıklı bir güç değerlendirmesi yapılabiliyor. Gelin şimdi birlikte bu donanmaları mercek altına alalım. İşte dünyanın en güçlü donanmaları!
Önemli Not: Ünite sayıları, cephe hattında görevlendirilen gemileri içerir. Ancak daha küçük yardımcı gemileri/araştırma gemilerini, ikmal gemilerini ve tarihi seramoni sınıflarını içermez. WDMMW incelemesi saldırı, savunma ve genel destek tasarımlarını kapsayan belirli savaş gemisi kategorilerini dikkate alır.
11) Türk Donanması
Bildiğiniz gibi MİLGEM Projesi kapsamında Türkiye kendi donanma gemilerinin yapımına başlamıştı. Dünyada sayılı ülkenin yapabileceği, ileri seviye mühendislik gerektiren ve hepimizi gururlandıran çok önemli bir proje. 2005 yılında ilk Ada Sınıfı Korvet TCG Heybeliada ile başlayan proje TCG Büyükada, TCG Burgazada ve 2019 yılında TCG Kınalıada’nın hizmete alınmasıyla devam etmişti. Korvetlerin ardından, projeye 4 adet İstif Sınıfı Fırkateyn‘in yapımıyla devam edilmesi kararı alındı. Söz konusu ünitelerin tamamlanmasıyla, donanmamızdaki 30 yılını dolduran Yavuz Sınıfı Fırkateynler‘in emekliye ayrılması muhtemel. Bu da fırkateyn filomuzun gençleşmesi anlamına geliyor.
Denizaltı filomuzu oluşturan toplam 12 adet ünitenin neredeyse 40 yaşında olduğunu belirtelim. Halihazırda Almanya’nın ürettiği denizaltıların (6 adet) tamamlanmasıyla bu klasmanda da donanmamızın ideal bir yaş ortalamasını yakalaması söz konusu. Tabi ki tek kriterimiz yaş değil. Yenilenen ünitelerle birlikte modern savaş sistemlerine adapte olan Türk Donanmasının çok daha etkili olacağı aşikar. Devriye Gemileri, Mayın ve Amfibi Savaş Gemileri anlamında da sayı ve kabiliyet anlamında yeterli sayı ve donanıma sahibiz. Güç dağılımı açısından da donanmamızın çok iyi durumda olduğunu söyleyebiliriz.
Donanmamızda Neden Muhrip ya da Kruvazör Yok?
Listenin üst sıralarındaki ülke donanmalarına bakarak bizim de muhrip, kruvazör klasmanında gemiler inşa etmemiz gerektiği konusunda ısrarcı olanlar olduğunu görüyoruz. Bu noktada şunu belirtmekte fayda var. Daha büyük gemiler her zaman daha iyi savaş gemileri anlamına gelmiyor. Bu durumda ülkenizin bulunduğu coğrafi konum ve stratejik durumlar devreye giriyor.
Bunu çok basite indirgeyerek anlatacak olursak, Türkiye; Amerika ya da Çin gibi okyanuslara direkt olarak kıyı şeridi olan bir ülke değil. Modern muhrip ve kruvazörler büyük deplasmanlara sahip ünitelerdir. Dolayısıyla okyanus ötesi görevlere de uygun olacak şekilde tasarlanmışlardır. Ancak bizim gibi üç tarafı iç denizlerle çevrili ülkelerde, suların okyanuslara göre daha sığ olduğunu ve karasularımızda pek çok irili ufaklı adacıkların olduğunu biliyoruz. Böylesi bir ortamda korvet ve fırkateyn gibi daha küçük deplasmanlı, hız ve manevra kabiliyeti yüksek donanma gemileri kullanmak istersiniz. Bu sebeplerden ötürü bu klasmandaki gemiler ülkemiz donanması için adeta biçilmiş birer kaftandır.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 89 birim ve 76.7 puanla donanmamız 11. sırada yer alıyor.
10) İtalyan Donanması
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 54 birim ve 80.7 puanla 10. sırada yer alıyor.
9) Birleşik Krallık Donanması
Donanma, gücünün yaklaşık dörtte birini fırkateynlere ayırıyor. Akabinde bunları mayın gemileri ve denizaltılar izliyor. Temel saldırı gücünü ise modern uçak gemileriyle desteklediği F-35 Lightning uçaklarından alıyor. Savaş gemileri Queen Elizabeth ve Prince of Wales, gelişmiş teknolojileriyle filonun en önemli parçaları konumunda. Ayrıca 10 denizaltısı içinden 4 adet Astute Sınıfının yeni olduğunu belirtelim. 6 adet muhrip gücü Daring sınıfından oluşuyor. Bunların hepsi son 12 yıl içinde görevlendirildi. Fırkateyn filosunun yaşı her geçen yıl artmaya devam ediyor. Buna ilaveten 12 gemilik Duke sınıfından oluşan fırkateynlerin çoğu 30 yıllık hizmet süresini tamamlamış durumda.
Mayın harp kuvveti, yine yaşları dolan 11 gemiden oluşuyor. En eski birimler 40 yıllık hizmet süresine sahip. Devriye gemileri River sınıfından oluşmakta. Bunların yarısı nispeten yeni gemiler. Amfibi saldırı gücü gemileri 20 yıla yaklaşan HMS Albion ve HMS Bulwark‘tan ibaret. 3 adet denizaltının ise yaşlanan denizaltılarla değişimi için yapımı devam ediyor.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 51 birim ve 88.3 puanla 9. sırada yer alıyor.
8) Fransız Donanması
Fransız Donanması hava gücünü, savaş gemilerini ve denizaltıları kapsayan modern, çok rollü bir kuvvete sahiptir. Uçak gemisi filosu bir gemiyle (Charles de Gaulle) sınırlı. Esas önemli olan, Rafale uçakları için gerekli altyapı sistemlerinin bu gemide mevcut olması. 10 üniteden oluşan denizaltı filosunun yarısı, 30 yıllık hizmet süresi ve üzerini tamamlamış durumda. Yapım aşamasındaki 5 adet nükleer destekli denizaltı takviyesi su altı filosu için fazlasıyla yeterli olacaktır.
Donanmanın neredeyse üçte birlik kısmı muhriplerden oluşuyor. Bunlardan Floreal-sınıfı yaş olarak hizmet dışı kalmaya doğru ilerlerken Aquitane-sınıfı ise iyi bir modernizasyon gördü. 17 gemilik mayın savaş filosu, Fransa’nın Avrupa suları boyunca uzanan kıyılarına baktığımızda önemli bir rakam. Ancak bu gemilerin neredeyse tamamı 30 yaş ve üzeri.
Benzer şekilde devriye gemileri bazıları yeni, bazıları eski ama genel olarak yetenekli 14 gemiden oluşuyor. Fransız Donanması, yenilenme aşamasındaki denizaltıları, fırkateyn ve devriye gemileriyle geleceğe yönelik güçlü bir profil çiziyor. Ek olarak yaşlanan Charles de Gaulle’ün görevlerini devralacak, modern bir uçak gemisi için de girişimler mevcut. Ancak bu program henüz emekleme aşamasında diyebiliriz.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 66 birim ve 92.9 puanla 8. sırada yer alıyor.
7) Hindistan Donanması
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 102 birim ve 99.1 puanla 7. sırada yer alıyor.
6) Japon Donanması
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 102 birim ve 121.3 puanla 6. sırada yer alıyor.
5) Kore Donanması
Donanma, beklenen tüm ünite çeşitlerini içeren iyi dengelenmiş bir savaş gücünden oluşuyor. Kuvvet, gücünün yaklaşık %50’sini devriye gemilerinden oluşan filosundan alıyor. Devriye gemilerinden kastedilen kıyıya yakın bölgelerdeki kıyı güvenliğini sağlayan savunma/caydırıcılık amaçlı gemilerdir. Bunun haricinde denizaltılar, muhripler, fırkateynler, korvetler, amfibi saldırı ve mayın savaş gemileri gerektiğinde kendi rollerini üstlenmektedir. İnşa aşamasındaki 24 üniteden oluşan denizaltı, fırkateyn, mayın ve devriye gemileri, donanmanın ciddi bir modernizasyondan geçtiğini gösteriyor.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 138 birim ve 122.9 puanla 5. sırada yer alıyor.
4) Endonezya Donanması
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 242 birim ve 137.3 puanla 4. sırada yer alıyor.
3) Rus Donanması
Modern Rus Donanmasının, kıyı şeridine ve su altı faaliyetlerine ciddi anlamda önem verdiğini söyleyelim. Nitekim korvet, denizaltı ve mayın gemilerinin donanmadaki mevcut sayıları da bunu teyit etmektedir. Filonun geri kalanı uçak gemisi, kruvazör, muhrip, fırkateyn, devriye ve amfibi saldırı gemileri gibi türlerin nispeten dengeli olduğunu görmekteyiz. Uçak gemisi filosu, modern savaş alanında sınırlı yetenekleri olan, 32 yıldır hizmet veren Kuznetsov’dan ibaret. Aynı şekilde, oldukça büyük denizaltı filosunun çoğu optimal çalışma yaşlarına ulaşan veya çoktan geçmiş olan birimlerden oluşuyor.
Kruvazör sınıfı da en genç ünitesinin 23. hizmet yılına girdiği yaşlanan bir grup. Destroyer kuvvetlerinde de aynı sorun görülüyor. Buna karşılık, fırkateyn sınıfında yeni inşa edilen gemilerin devreye alındığını belirtelim. Genel olarak korvet filosu, Rusların yüzey muharebe gücünün en büyük bölümünü oluşturuyor. Daha fazlası da yapım aşamasında. Mayın gemileri de Soğuk Savaş döneminden kalma yaşlı üniteler. Rus Donanmasının önemli kısımlarının modernizasyonunu zorunlu kılan, yaklaşık 80 ünitelik yeni birimlerin inşaası ise devam ediyor.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 265 birim ve 242.3 puanla 3. sırada yer alıyor.
2) Çin Donanması
Çin Donanması (PLAN), son dönemlerde daha gelişmiş yüzey gemileri ve denizaltıların yanı sıra kritik destek gemilerine odaklanarak büyük bir hızla büyüyor. Donanmanın bölgedeki güç projeksiyonu hedeflerinin anahtarı konumunda şu anda 2 adet uçak gemisi yer alıyor. Yakın zamanda bu ikisine modern savaş yeteneklerine sahip 2 uçak gemisinin daha katılması bekleniyor. Denizaltı filosu 70’in üzerinde ve çoğunluğu yeni sayılacak ünitelerden oluşuyor. Ayrıca muhrip filosunun nispeten genç olduğunu ve en eski biriminin henüz 30 yılını doldurmadığını belirtelim. Fırkateyn filosu da birkaç istisna dışında aynı konumda ve 40’ın üzerinde gemiden oluşuyor.
Rus Donanması gibi Çin Donanması da 70’in üzerinde gemiyle kararlı bir şekilde korvet gücüne odaklanıyor. Mayın sınıfı ise 8 üniteden oluşuyor. En genci 27 yıllık hizmet süresini tamamlamış, yaşlanmakta olan bir grup. Devriye gemilerinin de benzer şekilde yaş ortalaması çok yüksek. Helikopter ve gemiden kıyıya nakliye operasyonlarını kapsayan modern ünitelerle amfibi taarruz kuvvetiyse tamamen yenilenmiş vaziyette. Yapım aşamasındaki 24 ünitenin katılımıyla birlikte donanmanın daha da güçlenmesi bekleniyor. Böylelikle Çin, dünyanın en güçlü donanması olma hedefine bir adım daha yaklaşacak. Çin, her yıl Kraliyet Donanması eş değerindeki üniteyi filosuna katmasıyla, gözünü çoktan 1. sıraya dikmiş vaziyette!
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 417 birim ve 319.8 puanla 2. sırada yer alıyor.
1) Birleşik Devletler Donanması (ABD)
ABD Donanması, sayısal olarak üstün olduğu nükleer uçak gemisi filosuyla dünyanın en büyük deniz güçlerinden biri olmaya devam ediyor. Nimitz sınıfı eskimeye başlarken bunların yerini teknolojik olarak daha ileri seviye Ford sınıfı taşıyıcılar alıyor. Su üstü kuvvetinin neredeyse tamamı ve donanmadaki tüm kuvvetlerin yaklaşık %30’u ise muhrip filosundan oluşuyor. Denizaltı filosu da muhripler gibi donanma gücünün dörtte birini oluşturuyor. Ancak denizaltı filosunun yarıdan fazlası 30 yaş ve üzeri ünitelerden oluşuyor. Bu iki grubu sırasıyla amfibi saldırı destek gemileri, kruvazör ve korvet filosu takip ediyor. Özellikle kruvazör grubunun neredeyse tamamı denizaltı filosu gibi 30 yaş ve üzeri eski ünitelerden oluşuyor.
Donanma ayrıca, modern savaş alanı sorunlarına geniş çözümler sunan yetenekli devriye ve mayın gemisi filosuna da yatırım yapıyor. Bu birimler donanmanın güç dağılımının eşit olması açısından da oldukça önemli. Hemen her sınıftan toplamda 67 ünitenin inşası ise devam ediyor. Bu da Birleşik Devletler’in, küresel rakibi Çin’e fırsat vermemek adına donanmaya ne kadar ciddi yatırımlar yaptığının bir kanıtı.
Dünyanın en güçlü donanmaları sıralamasında 243 birim ve 323.9 puanla 1. sırada yer alıyor.
