C-130 Hercules ve A400M Atlas : Askeri Kargo Uçağı Seçimi
C-130 Hercules ve A400M Atlas dünyada en çok görev alan kargo uçakları arasındadır. Her ne kadar askeri amaçlı üretilmiş olsalar da yangın söndürme, doğal afetler esnasında lojistik destek sağlama ve tıbbi tahliye gibi amaçlarla da kullanılmaktadır. C-130 Hercules kargo uçağı, çok yönlülüğü ve dayanıklılığıyla efsaneleşmiş, sayısız görevde başarıyla yer almış bir uçaktır. Öte yandan A400M Atlas, modern teknolojisi ve taşıma kapasitesi ile zorlu operasyonlara çözüm sunmaktadır. Her iki uçak da farklı özellikleriyle kara ve hava kuvvetleri için stratejik avantajlar sağlamaktadır. Bu makalede, C-130 ve A400M nakliye uçaklarının teknik özelliklerini, görev profillerini ve operasyonel kullanımlarını ele alınarak, iki uçak arasındaki farklar ve kullanım alanlarına ışık tutuyoruz.
C-130 Hercules Kargo Uçağı
Lockheed Martin firması tarafından 2500 adetten fazla üretilen ve 50’den fazla ülke tarafından kullanılan C-130 Hercules, dünyanın en önemli kargo uçakları arasındadır. İlk test uçuşunu 1954 yılında gerçekleştiren uçak, 22 milyon uçuş saatini aşmıştır. Birim maliyetinin yaklaşık 62 milyon dolar olduğu tahmin edilmektedir.
Türk Hava Kuvvetler envanterinde 19 adet C-130 Hercules kargo uçağı bulunmaktadır. İlki 1964 yılında envantere alınan uçaklar Kayseri 2.Hava Bakım Fabrika Müdürlüğü’nde Erciyes Modernizasyonu ile son teknolojiye sahip hale getiriliyor. Ayrıca uçakların tüm bakımları da burada yapılıyor. Kıbrıs Barış Harekâtı’nın ilk ve en kritik gününde C-130E Hercules uçakları 15 sortide yaklaşık 900 paraşütçüyü Kıbrıs’a indirerek büyük bir başarı göstermiştir.
C-130 Hercules’e ait çok pozisyonlu arka rampa, tekerlekli araçların girebilmesi için yer seviyesine kadar indirilebiliyor. Kargo bölmesinin içi, yükleri sabitlemek amacıyla gerekli tertibata sahiptir. Zemine yerleştirilen bir ray sayesinde 3 metre genişliğindeki yükler bir araçtan uçağa kolaylıkla yüklenebiliyor. C-130 Hercules, şartların yetersiz olduğu durumlarda yükünü paraşütle veya alçak irtifada yer kablosu bağlantısıyla bırakabilmektedir.
C-130J Super Hercules Kargo Uçağı
Lockheed Martin’in farklı tipte motor ve uçuş güvertesi özelliklerini taşıyan C-130J Super Hercules modeli henüz TSK envanterinde bulunmamaktadır. İlk uçuşunu 1996 yılında gerçekleştiren C-130J Super Hercules 560 adetten fazla üretilmiş durumda. 23 ülke tarafından kullanılan uçak filosu 3 milyon uçuş saatini aştı. Ayrıca kargo bölümünün 4.5 metre daha uzun olduğu C–130J-30 Super Hercules modeli de uçuşlarını sürdürüyor. Türkiye ve İngiltere arasındaki görüşmelerde C-130J-30 Super Hercules modelinin Türkiye tarafından tedarik edilmesi de gündemde.
C-130J-30 Super Hercules’in kargo bölmesi 2.74 m yüksekliğe ve 3.04 m genişliğe sahiptir. Kargo bölmesi özellikle askeri birliklere ait helikopter, obüs vb. sistemlerin taşınmasında zaman zaman yetersiz kalmaktadır. Bu sebeple daha geniş bir kargo bölmesine sahip olan A400M Atlas nakliye uçakları önem kazanıyor.
A400M Atlas Kargo Uçağı
Türkiye, yeni nesil kargo uçağı tedariki programı doğrultusunda Fransa, Almanya, İngiltere, İspanya, Belçika ve Lüksemburg ile A400M Atlas kargo uçağının tasarım ve üretim ortağıdır. Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterinde C-130 Hercules tipi kargo uçaklarının yanında 14 adet C160D Transall, 58 adet CN235 100M Casa ve 10 adet A400M Atlas bulunmaktadır. A400M kargo uçaklarının üretilmesinin temel amacı Transall ve Hercules modellerinin yerini almasıdır. Çünkü A400M’ler ile daha büyük boyutta ve daha ağır yüklerin taşınması mümkündür.
A400M için kesin sipariş sayısı 174 adettir. Malezya 4 adet sipariş verirken, Birleşik Krallık 22, Belçika 7, Türkiye 10, Fransa 50, Almanya 53, Lüksemburg 1 ve İspanya 27 adet A400M Atlas kargo uçağı talep etmiştir. Airbus ile sözleşme imzalayan Kazakistan’ın da 2 adet A400M Atlas kargo uçağı sipariş ettiği biliniyor.
Airbus tarafından üretilen A400M Atlas’ın kargo bölmesi 3.85 m yüksekliğe ve 4.00 m genişliğe sahiptir. Kargo bölmesinde zırhlı muharebe araçları, helikopterler, iş makinaları gibi çok çeşitli yükleri taşıyabilmektedir. Kargo bölmesine, ikisi rampa üzerinde olmak üzere dokuz adet standart boyutlarda (2.23m x 2.74m) askeri palet yüklenebiliyor. Ayrıca kargo bölmesinin yan kısımlarında oturan 58 asker veya dörderli koltuk sırasında oturan 116 asker/paraşütçü taşıyabiliyor. Kargo taşımanın yanı sıra iki kanat podundan yakıt ikmali de sağlanabilmektedir.
TUSAŞ’a ek olarak uçağın üretiminde payı bulunan diğer şirketler arasında BAE Systems (Birleşik Krallık), EADS (Almanya, Fransa ve İspanya) ve Flabel (Belçika) yer almaktadır. A400M Atlas kargo uçağına ait ön orta gövde, arka gövde üst bölümü, paraşütçü ve acil çıkış kapıları, arka üst kaçış kapağı, kuyruk konisi, kanatçıklar ve sürat frenlerinin üretimi TUSAŞ sorumluluğundadır.
C-130 Hercules ve A400M Atlas Nakliye Uçakları Arasındaki Farklar
Çok pervaneli uçakların büyük bir kısmının pervaneleri aynı yönde dönmektedir. A400M’de ise uçağın gövdesine yakın olan pervaneler saat yönünde dönerken gövdeye uzak olan pervaneler saat yönünün tersine döner. Yani uçak üzerinde bulunan her bir motor çiftine ait pervaneler birbirine zıt yönde hareket eder. Bu sayede kanat üzerindeki hava akışı daha simetrik bir hale gelir ve kaldırma kuvveti artar. Bu durum uçağın stabilizasyonunu daha iyi hale getirir. Ayrıca kargo bölmesine iletilen gürültü de azaltılmış olur.
Askeri tipte kargo uçakları, taşıyabileceği yük kapasitesine göre birbirinden ayrışır. Bu durum, operasyonların sürekliliği için sağlanması gereken lojistik desteğe doğrudan etki eder. Yıllarca birçok ülkeye hizmet eden C-130 Hercules, ihtiyaç duyulan performans geliştirmeleri doğrultusunda C-130J-30 Super Hercules modeline yükseltilmiştir. Bu sayede kargo bölmesinin uzunluğu artırılmış ve hacmi genişletilmiştir. Böylelikle faydalı yük taşıma kapasitesi de artmıştır. C-130 Hercules ile 19.355 kg yük taşınabiliyorken C-130J-30 Super Hercules ile yük taşıma kapasitesi 22.670 kg değerine yükselmiştir. Ayrıca, dijital aviyonik sistemlerin entegrasyonu ile uçuş personeli sayısı da azaltılmıştır. A400M ise taşıyabileceği faydalı yük kapasitesi ve taktik görevleri itibariyle ön plana çıkmaktadır. A400M Atlas ile 37.000 kg yük taşınabilmektedir.
Kargo uçakları üretiminde Airbus, Boeing gibi firmalar görev almaktadır. Bu dev firmalar, yolcu uçakları üretiminde de büyük bir rekabet halinde. Bu üreticilere ait yolcu uçakları hakkında detaylı bilgi için ‘Dünyanın En Büyük Yolcu Uçağı Üreticileri’ başlıklı yazımızı inceleyebilirsiniz.
