Web 4.0 Teknolojisi ve Web Gelişim Evreleri

İnternet, hayatımıza girdiği ilk günden bu yana durmaksızın dönüşerek iletişim, bilgi paylaşımı ve etkileşim biçimlerini değiştiriyor. Web 1.0’ın statik sayfalarla sınırlı dünyasından, Web 2.0 ile sosyal medya çağının dinamik ve katılımcı kültürüne geçiş yaptık. Ardından Web 3.0, yapay zeka ve blockchain teknolojileriyle interneti daha akıllı ve güvenli hale getirirken; şimdi ise Web 4.0, insan ve makine arasındaki etkileşimi en üst seviyeye taşıyarak dijital dünyayı yeniden şekillendiriyor.

CERN çalışanı Tim Berners-Lee’nin 90’lı yıllarda hayatımızın tam ortasına koyduğu WWW (World Wide Web), internet teknolojisinin canlı ve görülebilir halidir diyebiliriz. Web platformu sayesinde iletişim ara yüzünün oldukça genişlediğini söylemek mümkün. Bu makalede, Web 1.0’dan Web 4.0’a uzanan süreçte internetin nasıl geliştiğini, bu dönüşümün kullanıcı deneyimini nasıl değiştirdiğini ve gelecekte bizi nelerin beklediğini keşfedeceğiz.

WEB 1.0 – İnternetin En İlkel Dönemi (1990-2000)

Web 1.0 dönemi, bir ekrana bakarak doküman okumanın sağlandığı bir evreydi. Bu dokümanı da HTML formatında yazılmış bir statik sayfa olarak düşünebiliriz. Burada amaç kullanıcıya sadece bilgi vermekti. Dolayısıyla kullanıcı yalnızca gözlem yapıyor ve web’i ansiklopedi gibi kullanıyordu. Yani içerik ekleme, yorum yapma, eklentilerden faydalanma gibi bir durum yoktu. En büyük lüks gif yapmaktı diyebiliriz. Birçok sayfadan oluşan ve çok fazla içerik bulunan bir web sitesindeki her sayfayı tek tek yazmak gerekiyordu. Web sitesi yöneticisi ne verirse kullanıcı herhangi bir katkı ve etkileşim sağlamadan almak durumundaydı. Peki internetten alışveriş, e-ticaret, takibe takip nasıl mı oluyordu? Olmuyordu. Bu sebeple bilgiye olan ihtiyaç arttıkça web teknolojisi de gelişti. Bu dönemde bilgisayar ve internete ulaşmak gün geçtikçe kolaylaşıyordu.

Web 1.0, Tim Berners-Lee tarafından CERN’de gerçekleştirilen çalışmalara kolaylıkla ulaşılabilmesi amacıyla ortaya çıkarılan bir teknolojidir. Yayınlanan ilk web sitesi WWW projesini anlatan bilgilere sahipti. Merak edenler, dünyanın ilk web sitesine buradan ulaşabilir.

WEB 2.0 – İnternetin Sosyal Hali (2000-2010)

2000’li yıllar ile başlayan Web 2.0 teknolojisi ile kullanıcılar artık sosyal etkileşime kavuştu. Böylelikle bize sunulanla yetinmeyip aynı zamanda katkı da sağlayabiliyorduk. Yani bilgiyi hunharca paylaşabilme, bilgiye kolayca ulaşabilme ve sosyal medya dönemi. Neredeyse herkesin kullandığı Facebook, Twitter, Instagram gibi uygulamalar bu dönemin eseridir. Artık giflerle yetinmiyor, Youtube videoları ve interaktif içeriklerle bu dönemi yaşıyorduk. Öyle ki tanımadığımız insanlarla da etkileşim kurabiliyorduk. Ek olarak admin panelleri de bilgiyi yönetme durumunu kolaylaştırıyordu. Yani Web 1.0 ile başlayan ‘İletim’ dönemi sona ermiş, ‘İletişim’ dönemi başlamıştı. Bu dönemin formatını ise PHP, ASP.NET, RSS, API ve XML olarak özetleyebiliriz. Ayrıca blog sitelerinin bu yıllarda ortaya çıktığını da belirtelim.

WEB 3.0 – Semantik Web ile Bilginin Anlamlandırılması (2010-2020)

Web 3.0 döneminde artık kontrol elimizde değildi. Veriler bilgisayarlar tarafından okunarak yapay zeka ile yorumlanıyor ve akıllı hale getiriliyordu. Yani makine öğrenmesi. Biz veriyi kullanırken bilgisayar da bu veriyi analiz ederek yorumluyordu. Tıpkı almayı düşündüğünüz bir ürünü daha önce araştırdığınız için başka sayfalarda da o ürüne ait reklamların sizin karşınıza çıkması veya takip ettiğiniz sayfalara benzer diğer sayfaların size önerilmesi gibi. İşte yapay zekanın veriyi işlemesi. Web 3.0’ın Web 2.0’dan farkı kontrolün insandan yapay zekaya geçmiş olmasıdır. Yani yapay zeka artık dokümanın içerdiği kelimeleri bulmakla yetinmiyor anlamını da yorumluyordu. Ayrıca Web 3.0 uygulamalarının temelini oluşturan blockchain teknolojisine dayalı gelişmeler artık hayatımızdaki yerini almaya başlamıştı. Merkeziyetsizlik, akıllı sözleşmeler, verilerin saklanması, blokchain altyapısı sayesinde Web 3.0 uygulamaları ile bize ulaşıyor.

WEB 4.0 – Simbiyotik (Akıllı) Web (2020-2030)

Web 4.0 ile internetin içinde yaşamaya başlayacağız. Sanal dünya, zenginleştirilmiş-arttırılmış-abartılı gerçeklik, yapay zeka, bulut uygulaması, nesnelerin interneti ve akıllı etkileşimler… Yani iç içe geçmiş sanal ve gerçek hayat. Web 4.0 döneminde uygulamalar için artık harddisk, flaş bellek gibi depolama aygıtlarına gerek kalmayacak. Çünkü işletim sistemi bulut üzerinden erişilebilir olacak. Google Docs & Spreadsheets, YouOS, DesktopTwo, EyeOS gibi uygulamalar Web 4.0 dönemine öncülük edecek. Ayrıca makineler beğenilerinizi, tercihlerinizi, ilgi alanlarınızı ve alışkanlıklarınızı öğrenecek ve size uyum sağlayacak. Bir ev almak istediğinizde emlak ofisine veya şantiyeye gitmeye ihtiyacınız olmayacak. Sanal gerçeklik sayesinde bulunduğunuz yer emlak ofisi olacak ve nihayetinde satın almak istediğiniz daireye ait tüm detayları evin içinde geziyormuş gibi görebileceksiniz.

Tavsiye İçerik : ‘ChatGPT Nedir ve Nasıl Kullanılır?’

Web teknolojilerindeki gelişim, internetin yalnızca bilgiye erişim aracı olmaktan çıkıp, insanların hayatının merkezine yerleşen kompleks bir ekosisteme dönüşmesini sağladı. Geleceğin web teknolojileri yalnızca dijital dünyada değil, fiziksel dünyada da etkisini hissettirecek. Web 4.0’ın getirdiği akıllı sistemler, IoT entegrasyonu ve otonom teknolojiler, internetin yaşamın her alanıyla kusursuz bir biçimde bütünleşmesine olanak tanıyor. Bu dönüşüm, yalnızca teknoloji profesyonelleri için değil, işletmeler ve bireyler için de yeni fırsatlar ve zorluklar anlamına geliyor.

Web 5.0 ve ötesi, insan duygularını anlayan, sezgisel ve daha bütüncül bir dijital dünya vaat ediyor. Teknolojinin bu baş döndürücü hızına ayak uydurmak, geleceğin fırsatlarını yakalamak için her zamankinden daha önemli hale geliyor.

Tavsiye İçerik : ‘IBM 305 RAMAC : Sabit Diskli İlk Ticari Bilgisayar’

• [1] Web 1.0, 2.0, 3.0, & 4.0: A Detailed Guide