Pazar, Şubat 16, 2025
TEKNOLOJİ

Dünyanın En Büyük Yolcu Uçağı Üreticileri

4.1
(40)

Havacılık sektörü, teknolojinin sınırlarını zorlayarak yolcu uçaklarını daha konforlu, güvenli ve çevre dostu hale getirmeye devam ediyor. Bu alanda liderlik eden yolcu uçağı üreticileri, yenilikçi teknolojileri ve üstün mühendislik çözümleriyle gökyüzündeki rekabete yön veriyor. Dev firmalar hem yolcu deneyimini zirveye taşırken hem de sektör standartlarını belirliyor.

Yolcu uçağı tasarlamak ve üretmek oldukça zorlu bir süreç. Özellikle bazı dev uçak üreticileri tarafından hakim olunan piyasada yer almak fazlasıyla güç. Fakat günümüzde ABD ve Avrupa firmaları dışında yolcu uçağı üretimine el atan diğer firmaların sesleri artık net bir şekilde duyulmakta. Özellikle havayolu şirketlerinin farklı isteklerde bulunması diğer firmalar için fırsat yaratıyor.

Yolcu uçakları menzillerine göre farklı tiplerde seçilmektedir. Şöyle ki; yakın menzilli yani bölgesel olarak çalışması planlanan uçaklar daha az yolcu kapasiteli, uzun menzilli çalışması planlanan uçaklar ise daha fazla yolcu kapasiteli seçilir. Buna uygun olarak firmaların müşteri talebi doğrultusunda farklı tiplerde uçak üretimi olabilmektedir. Uçak pazarını elinde tutan ve büyük yolcu uçağı üretiminde lider olan Airbus ve Boeing firmaları, yakın zamanda bu özelliklerine ortak olacak başka firmalarla karşılaşacakmış gibi duruyor. 2025 yılı itibariyle dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticilerini ve en önemli uçaklarını yakından inceleyelim:

Airbus

Merkezi Fransa’nın Toulouse şehrinde bulunan Airbus firması, dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticisi konumundadır. Almanya, İngiltere, İspanya ve Hollanda da bu şirkete ortaktır. Genel olarak uçakların gövde kısmı Almanya’da, elektronik aksam ve iniş takımları Fransa’da imal ediliyor. Bununla birlikte kanatlar İngiltere’de, kanat parçaları ve uçuş yüzeyleri Hollanda’da, kapı gibi malzemeler de İspanya’da üretilmektedir. Airbus’ın en önemli yolcu uçağı olan A320 serisi Almanya’da montajlanırken, diğer serilerin montajı ise Fransa’da yapılıyor.

yolcu uçağı üreticileri airbus
Airbus A320 Neo

Airbus tarafından üretilen A320 serisi, dünyanın ilk ticari dijital fly-by-wire uçağıdır. Ayrıca A320, kompozit malzeme ile yapılmış ilk dar gövdeli yolcu uçağıdır. Bu uçaklar, tamamı LCD ekrandan oluşan bir kokpite sahiptir. Aynı zamanda bu seride çift motor kullanılmaktadır.

Airbus firmasının en yeni tasarımı olan Airbus A320 Neo serisinde ise Pratt&Whitney PW1000G veya CFMI şirketine ait Leap-X motorları kullanılmaktadır. Uçağın kanatlarında yapılan kıvrık kanat uygulaması ile aerodinamik geliştirmeler gerçekleştirilmiştir. Kompozit malzemelerin ve yeni tipte motorun kullanılmasıyla uçak yaklaşık 2 ton daha fazla ağırlık taşıyabilmektedir. Ek olarak yeni tasarımda gürültü ve karbondioksit emisyonu azalmış, yüzde %15 yakıt tasarrufu sağlanmıştır. Bu sebeple günümüzde binlerce Neo serisi sipariş bulunmaktadır. Uçağın maliyeti klasik A320’lere göre %30 daha azdır. Bu da, A320’lerin 100 milyon dolar civarında olduğunu düşünürsek kayda değer bir oran.

İlginizi Çekebilir :  IBM 305 RAMAC : Sabit Diskli İlk Ticari Bilgisayar
airbus a320neo kokpit
Airbus 320 Neo kokpiti

Boeing

Merkezi ABD’nin Virginia eyaletinde bulunan Boeing, Airbus’ın A-serisi yolcu uçaklarına karşılık 7-serisi uçaklarıyla öne çıkmaktadır. Dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticileri arasında yer alan Boeing firmasının Airbus A320 Neo‘ya cevabı Boeing 737 Max uçağıdır. Birim fiyatı 80-100 milyon dolar arasında olan ve CFMI Leap-1B motoru kullanan 737 Max; karbondioksit salınımı, yakıt tasarrufu ve gürültü kirliliği konusunda rakiplerine üstünlük kurmuş durumda. Hem yukarı hem de aşağı bakan yeni kanat uçları Boeing 737 Max’ta göze çarpıyor. Sadece kanatçık tasarımının değişiminden kaynaklanan yakıt tasarrufu %1.8 civarında. Ayrıca çapı 15-20 cm daha geniş olan yeni motorlar sayesinde %14 seviyesinde yakıt tasarrufu gerçekleşmektedir. Kalkış anında yayılan gürültü %40 oranında azaltılmış ve menzil %19 oranında artırılmıştır. Washington’da bulunan Renton fabrikasında üretilen 737 Max’ın teslim edildiği ilk firma ise Southwest Havayolları’dır.

yolcu uçağı üreticileri boeing
Boeing 737 Max

737 Max, bilinen tüm tasarım üstünlüklerine rağmen kötü bir başlangıç yapmıştır. 2018 ve 2019 yıllarında yaşanan ölümcül kazalar sebebiyle tüm uçaklar yere indirilmiş ve servisten çekilmiştir. Her iki kazada da Manevra Karakteristikleri Artırma Sistemi’nin (MCAS) pilotlarla olan uyumsuzluğu ön plana çıkmaktadır. Kalkış sonrası uçağın tırmanış hızında aşırılık yönünde bir anormallik olduğu, pilotlar tarafından uçuşun kontrolünde aksilikler yaşandığı kayıtlarda belirtilmiştir. Sertifikaları iptal edilen 737 Max için tüm gereksinimler yeniden sağlandıktan sonra 2021 yılında yeniden sertifikalandırılmıştır. Ocak 2024’te, Alaska Airlines’a ait bir Boeing 737 Max yolcu uçağının havadayken gövdesinden bir parçasının kopması sonucu Türk Hava Yolları da 5 adet 737 Max uçağını incelenmesi için uçuştan çekmiştir.

737_max_kokpit
Boeing 737 Max kokpiti

Tek koridorlu uçak tiplerinde lider konumda bulunan Boeing ve Airbus firmaları, havayolu şirketlerinin yakıt konusunda tasarruflu sistemler istemesi üzerine motor ve aerodinamik ekipmanlar konusunda iyileştirmeler yaparak pazara en yeni modelleri sunma mecburiyetindedir. Nihayetinde Embraer gibi firmaların sektördeki ilerleyişi dünya devlerini tedirgin etmiştir.

Embraer

Merkezi Brezilya’nın Sao Paolo şehrinde bulunan Embraer, Airbus ve Boeing’den sonra dünyanın en büyük üçüncü yolcu uçağı üreticisidir. Embraer, E-Jet E2 yolcu uçağı modeliyle daha az masrafla daha çok yolcu taşımayı hedefliyor. İlk defa 2013 yılında Paris Air Show’da tanıtılan E-Jet E2, ilk uçuşunu 2016’da gerçekleştirmiştir. Bununla birlikte ilk kez Norveç firması Wideroe tarafından hizmete alınmıştır. Dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticileri arasında bulunan Embraer firmasının %40 hissesinin de Airbus’a ait olduğunu belirtelim.

İlginizi Çekebilir :  Türkiye'nin Sondaj Gemileri: Fatih, Yavuz, Kanuni, Abdülhamid Han
yolcu uçağı üreticileri embraer
Embraer E-Jet E2

Kanatlarda bulunan winglet denilen kanatçıkların aerodinamik etkisiyle yakıt maliyeti %1 oranında azaltılmıştır. Ayrıca bu kanatçıklar türbülans sırasında titreşim azaltma görevine de sahiptir.

Daha önceki modellerinde kullanılan General Electrics’e ait CF-34 motorunun yerini Pratt&Whitney 1919G serisi almıştır. Motor değişikliği yakıt tüketiminde %11 azalma sağlamıştır. Ek olarak daha geniş kanat açıklığının getirdiği performans ise %3.5 oranındadır.

embraer e-jet e2 kokpit
Embraer E-Jet E2 kokpiti

Embraer firmasına ait bu uçağın dikkat çeken diğer bir özelliği de orta koltuğun olmamasıdır. Yani uçak, 2+2 oturma düzenine sahiptir. Bu sayede seyahat daha konforlu bir hale geliyor. Koridor açıklığı, servis masası koridordayken bir kişinin yanından geçebileceği kadar fazla.

2+2 oturma düzeni ile öne çıkan Embraer E-Jet E2 kabini

Comac

Merkezi Çin’in Şanghay eyaletinde bulunan Comac şirketi, Airbus ve Boeing uçaklarına bağımlılığın ortadan kaldırılması amacıyla kurulmuştur. Çinlilerin Airbus ve Boeing’in kabusu olmak adına tasarladıkları dar gövdeli Comac C919 model yolcu uçağı Asya piyasasını ucuz fiyatıyla eline alacakmış gibi duruyor. Her ne kadar Çin üretimi olsa da birçok parçası Airbus ve Boeing’de kullanılanlarla aynı. Uçuş kontrol sistemi için Honeywell, hidrolik sistemler için Parker Aerospace ile çalışılıyor. Ek olarak iniş takımları için de Liebherr firması tercih edilmiş durumda.

yolcu uçağı üreticileri comac
Comac C919

Uçağın en büyük müşterisi yine Çin firmaları olduğundan Avrupa ve ABD sertifikalarına ihtiyaç duyulmamaktadır. Platform, yakıt verimliliği ve diğer maliyetlerde de iddialıdır. Comac yetkilileri bu sistemde CFMI Leap-1C modeli motor kullanılacağını açıklamışlardır. Ayrıca uçağın birim maliyetinin Airbus ve Boeing’den daha uygun olacağı kesin gibi gözüküyor. İlk uçuşunu 2017 yılında yapan Comac C919, 2023 yılında China Eastern Airlines tarafından hizmete alınmıştır.

comac c919 kokpit
Comac C919 kokpiti

Irkut (Yakovlev)

Merkezi Rusya’nın başkenti Moskova’da yer alan Irkut, bir diğer adıyla Yakovlev, dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticileri arasında yer almaktadır. Şirket tarafından kısa ve orta menzilli, çift motorlu 2 model üretilmesi planlanmıştır. MC-21-200 isimli model 165; MC-21-300 isimli model ise 211 yolcu kapasitesine sahiptir. Tasarım maliyeti 4.6 milyar dolar olan projede MC-21-300 modelinin birim maliyetinin 72 milyon dolar civarında olması bekleniyor. Thales, Honeywell, Goodrich ve Zodiac Aerospace gibi uluslararası firmaların yer aldığı bu projede Pratt&Whitney PW1428G ve PW1431G tipi motor seçeneği bulunmaktadır. Ayrıca Rus yapımı Aviadvigatel PD-14 tipi motorun da Rusya tarafından alıcıların tercihine sunulması planlanıyor. Uygulanan ambargolar sebebiyle Rusya motor ve aviyonik gibi aksamlarda yerli üretimi tercih edecek gibi görünüyor.

İlginizi Çekebilir :  Süresiz Havada Kalan Drone
yolcu uçağı üreticileri irkut
Irkut MC-21

Şirketin geliştirme çalışmalarına devam ettiği yolcu uçağı MC-21 ilk uçuşunu 2017 yılında gerçekleştirmiştir. Irkut MC-21 ilk uluslararası uçuşunu ise 2019 yılında Teknofest kapsamında Atatürk Havalimanı’na gerçekleştirmiştir. Özellikle Rus havayolu şirketleri ve Azerbaycan’dan gelen taleplerle birlikte toplam 300 adetten fazla siparişi bulunmaktadır. Türkiye’nin de bir dönem ilgilendiği Irkut MC-21-300 modeli için 2025 yılında seri üretime geçilmesi planlanıyor.

Dünyanın en büyük yolcu uçağı üreticileri
Irkut MC-21 kokpiti

Sukhoi

yolcu uçağı üreticileri sukhoi
Sukhoi Superjet 100
Sukhoi Superjet 100 Kokpit
Sukhoi Superjet 100 kokpiti
  • [1] МС-21 Medium-haul aircraft
  • [2] SUKHOI Superjet 100-95
  • [3] E195-E2
  • [4] About the Boeing 737 MAX family
  • [5] The cornerstone member of the A320 Family

Bu içerik size faydalı oldu mu?

Puan vermek için yıldızın üzerine tıkla!

Sonuçlar 4.1 / 5. Oy sayısı: 40

Henüz puan verilmedi. İlk puan veren sen ol!

Bu içeriği faydalı bulduysanız..

Bizi sosyal medyada takip edin!

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir